روکش یا به عبارت دیگر پروتز دندان ثابت ، که به انگلیسی dental crown نامیده میشود، یک کلاهک فلزی یا سرامیکی و یا ترکیبی از هر دوی آنهاست که بر روی دندانهای با تخریب گسترده گذاشته میشود ،تا علاوه بر حفاظت از آنها در برابر شکستن، عملکرد و زیبایی دندان و سفید شدن دندان نیز مجددا به آن باز گردانده شود.
جنس روکشهای دندان
در ادامه انواع روکش های دندان شرح داده می شود:
روکش های فلزی
روکش های تمام فلزهیچ وقت یک فلز به صورت خالص نمیتواند جهت روکش استفاده شود، همیشه آلیاژهای فلزی هستند که برای روکشهای دندانی مورد استفاده قرار می گیرند. شامل:
- آلیاژهای قیمتی ( precious):
آنچه که در انواع روکش دندان به عنوان گلد استاندارد محسوب میشود همین نوع روکش است. ۶۰℅ این آلیاژها شامل فلزات قیمتی (طلا، پلاتینیوم، وگاهی پالادیوم ) است که بالغ بر ۴۰℅ آن طلاست. این همان چیزیست که در اصطلاح عموم جامعه « دندان طلا» نامیده میشود.
- آلیاژهای نیمه قیمتی (semi precious) :
که بیش از ۲۵℅ از فلزات قیمتی تشکیل شده است.
- آلیاژهای معمولی (non precious) :
کمتر از ۲۵℅ فلزات قیمتی را شامل میشود. و بقیه آن شامل نیکل ،کروم و…
روکش سرامیکی دندان (all ceramic) روکشهای تمام سرامیک
همانطور که از نام آن بر می آید ، روکشهای تمام سرامیک به طور کامل از نوعی چینی مانند پرسلن ساخته شده است.
روکش دندان جلو
همانطور که در بحث انواع روکشهای دندانی توضیح داده شد ، برای روکش دندانهای جلو بهترین انتخاب روکشهای سرامیکی یا انواع روکش زیرکونیا است که زیبایی را اساسا تامین میکند. اما هنگام روکش دندان جلو برای زیبایی باید به این نکته توجه کرد که انجام روکش صرفا جهت زیبایی دندانهای جلو و سفید کردن دندان به هیچ عنوان توصیه نمیشود. جهت این امر روشهای دیگری مثل لامینت و یا ترمیمهای کامپوزیت ونیر دندان ارجح است.
بریج دندان یک ترمیم دندانپزشکی ثابت و دائمی است که از روکش برای جایگزین کردن یک دندان از بین رفته در دهان استفاده میکند. برای نگه داشتن بریج دندان در محل می‌توان از دندانهای طبیعی در دو طرف دندان از بین رفته یا ایمپلنت در مواردی استفاده کرد که چند دندان در ناحیه مورد نظر از بین رفته باشند. به این ترتیب دندانهای طبیعی دو طرف فضای خالی یا ایمپلنت دارای سطحی است که میتواند با نگه داشتن بریج در محل، از دندان مصنوعی (غیرواقعی) وسط بریج حمایت کند.
بهترین تعریف برای بریج دندانی این است که، بریج یکی از درمان‌های زیبایی دندان است که به‌طور موفقیت‌آمیز و موثر، وجود فواصل بین دندانها را برطرف میکند. در واقع بریج یا پل دندان دقیقا مشابه با اسمی است که دارد. بریج دندانی به صورت یک پل است که دو سر یک فاصله بین دندانها را به هم وصل میکند، در دو طرف این پل دو روکش دندانی قرار دارد. در واقع ما برای آن که جای دندان از دست‌رفته را پر کنیم، روی دندانهای دو طرف آن روکش قرار می‌دهیم و در میان این دو روکش یک دندان مصنوعی قرار دارد که به روکشها متصل است. دندان مصنوعی با حمایت روکشهای دو طرف سر جای خود محکم میشود.
دوام و ماندگاری
اصولا در یک حالت آرمانی دندانهای هر فرد تا پایان عمر او باید به او خدمت کند، اما متاسفانه عواملی از قبیل پوسیدگی ، شکستن دندان، بیماریهای لثه و ….باعث میشود ما دندانهای سالم اولیه خود را از دست بدهیم.
در مورد روکش (پروتز ثابت دندانی ) هم وضع بر همین منوال است. قاعدتا اگر بعد از گذاشتن روکش شما بهداشت دهانی خوبی داشته باشید ، در عین حال مراجعه منظم به دندانپزشکتان جهت بررسی شرایط روکش را در برنامه خود قرار دهید، مسلما عمر روکش شما بیشتر میشود . و در صورت نیاز( موارد ذکر شده در بالا جهت تعویض روکش )، دندانپزشک به شما توصیه میکند که روکش دندان خود را عوض کنید.
مزایا
افزایش عمر مفید دندان روکش شده
افزایش عمر مفید دندان روکش‌شده به عواملی چون نوع رژیم غذایی، ترکیب بزاق، میزان استحکام دندان هنگام تشکیل و غلظت فلوراید آب آشامیدنی بستگی دارد.
مهمترین نکته در مورد ارتباط رژیم غذایی با عمر مفید دندان روکش‌شده، تعداد دفعات استفاده از کربوهیدرات‌ها یعنی شیرینی‌جات و تنقلات شیرین طی روز است. البته برخی غذاها نیز لزوما شیرین نیست، اما قند پنهان دارد.
بدیهی است هرچه تعداد وعده‌های مواد غذایی شیرین در روز بیشتر باشد، دندان بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرد.
مضرات
در روش ترمیم دندان، ماده بازسازی‌کننده بین دیواره‌های باقیمانده دندان قرار می‌گیرد و به حفظ ساختار و یکپارچگی دندان در برابر شکستگی کمک میکند و همین طور ظاهری زیبا به دندان می‌بخشد.
اما نکته اینجاست که درمان‌های ترمیمی نه‌تنها ضرورت مراقبت از دندانها را برای جلوگیری از پوسیدگی مجدد چند‌برابر می‌کنند، بلکه تصمیم برای روکش‌گذاری و درمان‌های ترمیمی نیز در برخی موارد تحت تاثیر تشخیص‌های اشتباه دندانپزشک به وارد آمدن آسیب‌های جدی به‌تنها عضو التیام‌ناپذیر بدن منجر میشود.
مهمترین عارضه روکش کردن دندانها این است که دندان شما تراش می خورد و اگر از آن به خوبی مراقبت نکنید بعد از چند سال پوسیده شده و از بین میرود.
شیارپوشی دندانها روشی ساده و کارآمد برای پیشگیری از بروز پوسیدگی در ناحیه درزها و حفره‌های روی دندان است. پیت یا حفره فرورفتگی زاویه‌دار کوچک در مینای دندان و شیار یا فیشور درز خطی رشدی است که در اثر عامل‌های ژنتیکی ایجاد میشود و معمولاً روی سطح جونده یا سطح طرف گونه دندان به چشم می‌خورد. این شیارها و حفره‌ها میتواند عمیق یا سطحی باشد؛ برای مثال سطوح جونده دندانهای آسیاب دائمی معمولاً پیت و فیشور عمیق‌تری دارد.این پوشش مقاوم و صاف به راحتی مسواک زده و تمیز میشود، مشکل گیر کردن ذرات غذا در حفره‌ها و شیارهای عمیق دندان از بین میرود و احتمال پوسیدگی به حداقل می‌رسد. فیشور سیلانت عملی سریع و غیرتهاجمی است و شیارپوشی هر دندان فقط چند دقیقه زمان می‌برد. از همه مهم‌تر این که شیارپوشی دندانها کاملاً بدون درد است و کودک هیچ تغییری را روی دندان حس نمی‌کند.
قیمت و هزینه
هزینه روکش کردن دندان بسته به جنس آن و دستمزد دندانپزشک و هزینه لابراتوار میتواند متفاوت باشد. منظور از جنس روکش دندان بیشتر نوع آن است که غالبا فلزی، سرامیکی ، پرسلن باند شده به فلز و یا زیرکونیوم ( یا همان روکش دندان زیرکونیم ) میباشد. معمولا ارزانترین روکشها، همین روکشهای پرسلن باند شده به فلز هستند که البته قیمت روکش دندان در آنها هم به آلیاژ زیر آن بستگی دارد . اما با آلیاژ مرسوم در لابراتوارهای دندانی ، به صرفه ترین هزینه روکش دندان را دارند.
هزینه بریج دندان به نوع بریج و میزان پیچیدگی درمان توسط دندانپزشک و هزینه‌های کلی که توسط کلینیک گرفته میشود، بستگی دارد. در صورتی که هزینه‌ی مواد استفاده شده در بریج، هزینه‌ی ساخت توسط تکنسین ماهر و هزینه‌ی تولید بریج را در نظر بگیرید، دیگر گران بودن هزینه‌های بریج دندانی، برایتان تعجب‌آور نخواهد بود.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
