مشکل و شکایت شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی با آن روبرو می‌شوند. آمار نشان می‌دهد که ۸۰٪ از افراد در دوران زندگی خود حداقل یک مرتبه به علت کمردرد به پزشک مراجعه کرده‌اند. اگرچه علت کمر درد در بسیاری از بیماران ازطریق شکایت بیمار، آزمونهای بالینی و آزمایشگاهی و همچنین بخش تصویر برداری پزشکی قابل شناسایی است، ولی به دلیل شایع بودن دردهای ناحیه کمر و عوامل مختلفی که در ایجاد آن نقش دارند، تشخیص علت اصلی به وجود آورنده کمردرد مشکل است.
در ستون فقرات، درصورت ضایعه و درگیرشدن عناصر حساس به درد همانند ماهیچه‌ها و تاندون آنها، رباط‌ها، فاسیا، مفاصل بین مهره‌ای پشتی (مفاصل فاست یا آپوفیزیال)، اعصاب نخاعی و ریشه‌های آنها، عروق خونی و طناب نخاعی به هر دلیلی، احتمال ایجاد درد وجود دارد که ممکن است در همان ناحیه و یا نقاط دورتری به شکل دردهای تیرکشنده احساس گردند.
دیسک ستون فقرات چیزی شبیه به یک بالشتک ژله ای مانند است که قسمت درونی آن نرم و قسمت بیرونی آن کمی سخت تر است. این بالشتک بین استخوان ها یا همان مهره های ستون فقرات قرار دارد.
فتق دیسک کمر مشکلی است که برای این بالشتک به وجود می آید و عبارت است از خارج شدن بخشی از ماده نرم تر داخل دیسک کمر از طریق شکافی که بر روی قسمت سخت تر دیسک کمر ایجاد شده است.
گاهی اوقات به این مشکل دیسک تضعیف شده و یا پارگی دیسک نیز گفته می شود.
دیسک کمر می تواند اعصاب مجاور را تحریک کرده و باعث بروز درد، ضعف و بی حسی در دست و پا شود
از طرفی دیگر، بسیاری از افرادی که به دیسک کمر مبتلا هستند هیچ علائمی را تجربه نمی کنند. اکثر کسانی که با مشکل دیسک کمر مواجه می شوند نیازی به عمل جراحی ندارند.
ورزش های دیسک کمر
ورزش منظم تغییر شکل دیسک ها که ناشی از افزایش سن است را به تاخیر می اندازد و همچنین تقویت عضلات قسمت مرکزی بدن می تواند به حمایت از ستون فقرات کمک کند. قبل از انجام ورزش های شدید با پزشک خود مشورت کنید.
انجام ورزش های مناسب برای تقویت عضلات کمر و انعطاف پذیری آن ، از درمان های استاندارد فتق دیسک کمر محسوب می شوند. ورزش های مخصوص تقویت ستون فقرات برای عضلات این ناحیه مفید است. این حرکات برای مجموع عضلات کمر مفید است.
برای رفع درد فتق دیسک کمر روی کمر خود دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید. کمر خود را در حالت خنثی نگهدارید. بدین معنی که کمر خود را خیلی سفت نکرده و به سمت زمین فشار ندهید. همچنین نباید باسن خود را کج نگهدارید.
برای کاهش درد فتق دیسک کمر عضلات شکم خود را منقبض کرده و باسن خود را از روی زمین بلند کنید.
باید باسن، زانوها و شانه های تان در یک سطح باشد: در همین حالت بمانید و سه نفس عمیق بکشید یا برای ۴ تا ۸ ثانیه ادامه دهید.
به حالت اولیه بازگردید و این کار را دوباره تکرار کنید: به تدریج می توانید حرکت را سخت تر کرده و در حالی که به صورت پل هستید زانو های خود را به صورت یک در میان صاف کنید.
دنبال کردن درمان فتق دیسک کمر به صورت دقیق بسیار مهم است. اگر با قسمتی از برنامه مشکل دارید یا انعطاف پذیری لازم برای انجام آن را ندارید حتما پزشک خود را در جریان بگذارید.
اگر بیمار به موقع مراجعه کند و هنوز بیماری خیلی پیشرفت نکرده باشد، در اکثر این بیماران با دادن داروهای شل‌کننده و ضدالتهاب، مراحل حاد برطرف می‌شود.
مرحله بعدی درمان، انجام فیزیوتراپی می‌باشد. متعاقب آن با تقویت عضلات اطراف ستون فقرات به وسیله ورزش یا تحریکات الکتریکی، بار و فشار وارده به ستون فقرات را کم می‌کنیم تا مشکل بیماری کاهش یابد.
ولی اگر بیماری دیسک کمر در مراحل پیشرفته باشد و فرد دچار پارگی و بیرون زدگی دیسک و فشار روی ریشه عصبی شده باشد، در این مرحله نمی‌‌توان از روش‌های ذکر شده استفاده کرد. به عبارتی هر کدام از روش‌های درمانی، زمان و مورد خاصی باید داشته باشند تا نتیجه مطلوب گرفته شود؛ به‌طور مثال زمانی که دیسک به ریشه عصبی فشار می‌آورد، ممکن است فیزیوتراپی و ورزش کردن باعث تشدید درد و حتی علایم عصبی و فلج‌های مختلفی شود، بنابراین در این مرحله حتما باید از عمل جراحی استفاده کرد.
آیا بعد از درمان دیسک کمر، امکان عود مجدد وجود دارد؟
در تمام روش‌های درمانی دیسک کمر، امکان عود مجدد وجود دارد، ولی معمولاً عودها در سطوح بالا‌تر و پایین‌تر دیسک درمان شده ی قبلی اتفاق می‌افتد. البته گاهی ممکن است در همان سطح قبلی هم اتفاق بیفتد. اگر بیمار مراحل درمان را به خوبی انجام دهد و ورزش‌هایی را که برایش تجویز شده ادامه دهد و وزن خود را نیز کاهش دهد، ممکن است تا آخر عمر هیچ مشکل برایش پیش نیاید، ولی اگر مراحل درمانی را کامل انجام ندهد، امکان عود مجدد وجود دارد.
در روش‌های جراحی هم به همین ترتیب می‌باشد. وقتی بیمار عمل می‌شود، به او توصیه می‌شود که به تقویت عضلات بپردازد و در کنار تقویت عضلات فیزیوتراپی را هم ادامه بدهد. نباید وزنه‌های سنگین را بلند کند و کارهای اشتباهی را که قبلا انجام می‌‌داده تکرار کند. در غیر این صورت ممکن است در همان سطح اولیه و یا سطوح دیگر دچار در رفتگی دیسک شود. روش‌های عمل جراحی نیز متفاوت است و از عمل‌های کوچک و بسته تا عمل‌های باز و بزرگ انجام می شود.
به عنوان مثال اگر سطح در رفته فقط یک سطح باشد و بیمار لاغر باشد و میزان در رفتگی نیز کم باشد، در این موقع از روش‌های عمل بسته می‌توان استفاده کرد. اگر کمی شدیدتر باشد، از روش‌های میکروسکوپی استفاده می‌کنیم و اگر خیلی شدید باشد و چندین سطح را گرفتار کرده باشد و بیمار چاق نیز باشد، ناچارا باید از روش‌های باز و وسیع استفاده شود.
چگونگی درمان و نوع عمل توسط پزشک تشخیص داده می شود و برای هر بیمار، عمل جراحی متناسب با شرایط وی در نظر گرفته می‌شود.
عدم درمان به موقع دیسک کمر چه عواقبی ممکن داشته باشد؟
عدم درمان به موقع دیسک کمر باعث بدتر شدن وضعیت بیمار خواهد شد و درد بیمار را تشدید خواهد کرد. ممکن است به خاطر یک عمل کوچک، مجبور شویم عمل‌های بزرگ‌تری را انجام دهیم و حتی ممکن است باعث تخریب دیسک و تخریب خود مهره و سرخوردگی مهره شود و در نتیجه مجبور شویم که از یک عمل کاملا وسیع، با کار گذاشتن پلاتین و وسایل خاص فلزی در کمر بیمار استفاده کنیم. عدم درمان به موقع ممکن است باعث عوارضی مانند بی‌حس‌های دائمی یا اختلالات حرکتی شود که این عوارض باعث افتادگی پا و کشیدن و لنگی پا خواهد شد.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
