پوکی استخوان یک بیماری شایع استخوانی است که در آن توده استخوانی به‌تدریج از بین می‌رود و بدون آنکه علامت خاصی ایجاد کند، ممکن است با یک شکستگی در یکی از استخوان‌های بدن(مهره‌ها، لگن، مچ پا یا دست) آشکار شود.
ساختمان استخوان به‌طور عمده از یک ماده پروتئینی به نام کلاژن و یک ماده معدنی به نام فسفات کلسیم تشکیل شده است. در سن ۳۰-۲۵سالگی افراد به حداکثر توده استخوانی خود دست پیدا می‌کنند. از این پس باگذشت زمان و افزایش سن در یک فرد سالم با تغذیه کافی هر ساله حدود چهار درصد از بافت استخوانی کاسته می‌شود، بدون این که مشکل پوکی استخوان به‌وجود آید. اگر این جریان طبیعی سریع‌تر اتفاق افتد، پوکی استخوان ایجاد می‌شود.
علائم و نشانه ها
پوکی استخوان معمولا در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد و علایم آن کم کم یعد از اینکه بیماری پیشرفت کرد خود را نشان می دهند، بعضی از علایم
شایع شامل:
• درد مفاصل
• مشکل در ایستادن
• مشکل در راست نشستن
• کوتاه شدن قد در گذر زمان
• آسان شکستگن استخوان با ضربات کم شدت
هرچند پوکی استخوان بخودی خود دردناک نبوده، اما شکستن استخوان در اثر پوکی استخوان دردناک می باشد، معمول ترین شکستگی استخوان در این بیماری شکستن استخوان های ستون فقرات می باشد
راه و روش های درمان
دارو درمانی
بعضی داروها موجب کند شدن روند کاهش استخوان می‌شوند. داروهای دیگری نیز هستند که ممکن است پوکی استخوان را درمان کنند، گرچه تاثیربخشی آن ها هنوز مورد بررسی می‌باشد.
مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم
بهترین راه جذب کلسیم مصرف غذاهای پر از کلسیم است. این غذاها عبارتند از: لبنیات نظیر شیر کم چرب، پنیر و ماست کم چرب، ماهی‌های نرم استخوان نظیر کنسرو ماهی آزاد و ساردین. سبزیجات تازه، خشکبار، حبوبات، سویا. ویتامین D برای جذب کلسیم حیاتی است. از منابع خوب ویتامین D که ماهیان چرب و نور آفتاب هستند (اما نور بیش از حد آفتاب ضرر داشته و موجب سرطان پوست می‌شود.)
پرهیز از مصرف بیش از حد نمک، پروتئین، سلولز (همراه با منابع غذایی پرکلسیم،) ضروری می‌باشد. اگر نمی‌توانید شیر بخورید: غذاهای لبنی که هضم آسانی دارند مصرف کنید
نرمش و ورزش
ورزش هایی که با تحمل وزن بدن همراهند مانع از پوکی استخوان می‌شود. این ورزش ها عبارتند از: راه رفتن، راهپیمایی، دوی آهسته، نرمش (ایروبیک) تنیس.
دقت کنید حتما ورزشی را در برنامه خود بگنجانید که قدری فشار بر پشت و بازوهای شما وارد می‌آورد، نظیر پارو زدن، تنیس یا حرکت با وزنه.
ورزش کمک می‌کند تا عضلات و استخوان ها را تقویت کنید. کارایی قلب خود را افزایش دهید. وزن خود را کنترل کنید. استرس را کاهش دهید. تعادل و چالاکی خود را بهبود بخشید، که می‌تواند مانع از زمین خوردن شما گردد. سایر اقداماتی که می‌توانید در مقابله با پوکی استخوان انجام دهید. سیگار نکشید برای ترک سیگار برنامه‌ریزی کنید، اگر در ترک سیگار مشکل دارید مقدار آن را کاهش دهید.
به قدر مناسب در برابر نور آفتاب قرار بگیرید، بدن شما وقتی ویتامین D می‌سازد که پوستتان در معرض نور آفتاب قرار گیرد، در برخی از کشورها بسیاری از محصولات لبنی نیز با ویتامین D اضافه غنی شده‌اند. حتی‌الامکان از مصرف نوشابه و قهوه خودداری کنید، اگر قهوه می‌نوشید آن را با شیر مصرف کنید.
عوارض
افتادن که باعث شکستگی به خصوص شکستگی استخوان ران یا ستون فقرات می گردد.گاهی به طور خود به خود و بدون ضربه یا افتادن می افتد.از دیگر عوارض بیماری می توان درد شدید و ناتوان کننده را نام برد.
با رژیم غذایی مناسب ، مکمل های کلسیم و فلورید ، ویتامین D ، ورزش و استروژن می توان سیر پوکی استخوان را متوقف کرده و احتمالا روند آن را در جهت رسیدن به حالت طبیعی معکوس کرد.همچنین شکستگی های عارض شده و با درمان قابل علاج است
