دیسک گردن : علت و تشخیص

در اثر فشارهای مکانیکی و حرکات ایجاد شده به تدریج دیسک‌های گردن دچار تغییراتی شده که از حالت نرمال خود خارج و در نهایت سبب بیرون زدگی دیسک می شود.

درد دیسک گردن

درد ناشی از دیسک گردن، به دو شکل بروز می‌کند:

 درد مکانیکی

این نوع درد، موضعی است و در خود ستون‌فقرات احساس می‌شود، یا اینکه خیلی نزدیک مهره‌هاست.

بیمار هنگام صبح و برخاستن از خواب، دردی احساس نمی‌کند و به‌تدریج و با افزایش فعالیت روزانه، بر شدت آن افزوده می‌شود، به طوری که شب‌هنگام به اوج خود می‌رسد.

 درد انتشاری

دردهای ریشه‌ای یا انتشاری معمولا در ناحیه دست احساس می‌شوند، یعنی می‌توانند در شانه، بازو، ساعد و کف دست باشند.

این نوع درد در بالای دست به صورت احساس برق‌گرفتگی و کوفتگی است و هرچه بیشتر به نوک‌انگشتان نزدیک‌تر می‌شویم، از میزان آن کاسته و علایم بی‌حسی آشکار می‌شود، یعنی وقتی بین انگشت سبابه و شست بیمار کاغذی قرار می‌دهیم، به‌راحتی می‌توانیم کاغذ را از بین انگشتانش خارج کنیم.

پزشک از روی انگشت بی‌حس‌شده می‌تواند پی ببرد که آسیب به کدام ریشه عصبی وارد شده است، مثلا بی‌حسی انگشت وسط به معنای صدمه روی ریشه هفتم و بی‌حسی انگشت کوچک، نشانه صدمه به ریشه هشتم گردن است.

علت و دلایل

ستون فقرات از پشت سر هم قرار گرفتن مهره ها تشکیل شده است. هر مهره از یک استوانه کم ارتفاع استخوانی به نام جسم مهره تشکیل شده که در پشت آن حلقه ای استخوانی قرار گرفته است (البته مهره های اول و دوم گردنی فقط یک حلقه هستند). روی هم قرار گرفتن حلقه های استخوانی مهره ها یک لوله عمدتا استخوانی را می سازد که نخاع را درون خود جا داده و از آن محافظت می کند.

از دو طرف نخاع در هر مهره دو ریشه عصبی خارج می شود که از راه یک سوراخ به نام فورامن Foramen از ستون مهره خارج می شود.

دیسک بین مهره ای بافتی به شکل استوانه کم ارتفاع است که از جنسی شبیه غضروف ساخته شده است. دیسک در بین مهره ها قرار گرفته، خاصیت ارتجاعی داشته و حرکات آن ها را تسهیل و تنظیم می کند.

دیسک از دو قسمت تشکیل شده است. یک قسمت محیطی و یک قسمت مرکزی. قسمت محیطی که به آن آنولوس فیبروزوس Anulus fibrosus می گویند به شکل یک حلقه کلفت و محکم ولی قابل انعطاف مثل لاستیک است. قسمت مرکزی در داخل قسمت محیطی قرار داشته و نرم و ژله ای است.

به این قسمت مرکزی نوکلئوس پولپوزوس Nucleus pulposus میگویند و خاصیت اصلی دیسک یعنی خاصیت جذب کننده شوک و ضربه بخاطر همین قسمت است.

بدنبال وارد شدن فشار بیش از حد به ستون مهره، قسمت حلقوی محیطی دیسک ( آنولوس فیبروزوس) پاره شده و قسمت مرکزی ( نوکلئوس پولپوزوس) از بین شکاف پارگی به بیرون راه پیدا می کند. این قسمت بیرون زده را هرنی یا فتق می گویند. مهمترین مشکلی که در فتق دیسک بوجود میاید این است که قسمت بیرون زده به ریشه های عصبی که در حال بیرون آمدن از نخاع و مهره هستند فشار وارد می کند. همچنین تماس مواد شیمیایی تشکیل دهنده قسمت ژلاتینی دیسک با ریشه های عصبی موجب تحریک و التهاب آن ها می شود. این فشار و التهاب عصب موجب بروز علائم بالینی در بیمار می شود.

شیوع فتق یا هرنی دیسک ها در گردن کمتر از کمر است. علت آن ساختمان خاص مهره های گردنی و قدرت بالای رباطی است که در پشت، مهره ها و دیسک ها قرار گرفته و از آن ها محافظت می کند.

تشخیص

پزشک معالج از رادیوگرافی ساده برای دیدن تغییرانی که همراه این بیماری در استخوان و مهره های گردنی ایجاد شده است استفاده می کند. تشخیص فشار به نخاع و ریشه های عصبی با استفاده از ام آر آی داده می شود. انجام الکترومیوگرافی یا نوار عصبی می تواند به پزشک در تشخیص فشار به ریشه های عصبی و تشخیص عصب مبتلا شده کمک کند.

“از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات  عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت  و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)”