دیابت نوع یک(اول)، دیابت وابسته به انسولین در کودکان: درمان، علائم و علت

دیابت نوع یک بیماری ناشی از کمبود انسولین در کودکان می‌باشد. در این بیماری سلول‌های لوزالمعده که وظیفه‌ی تولید انسولین را بر عهده دارند، صدمه دیده اند و بنابراین توانایی تولید انسولین را ندارند. هرچند دلیل اصلی ابتلا به دیابت نوع یک (دیابت کودکان) به طور قطع مشخص نشده است اما دانشمندان تصور می‌کنند که این بیماری بر اثر واکنش خودایمنی بدن به نوعی ویروس ایجاد می‌شود. در واقع تصور می‌شود که با آلوده شدن شخص به این ویروس، سیستم ایمنی بدن او تحریک می‌شود و آنتی بادی‌هایی تولید می‌کند که باعث مرگ سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده می‌شوند.

انسولین یک هورمون است که باعث می‌شود قند خون جذب سلول‌ها شود و بدین ترتیب میزان قند خون کاهش پیدا کند. وقتی به میزان کافی انسولین وجود نداشته باشد، قند خون (به نام گلوکوز) در خون تجمع پیدا می‌کند. گلوکوز یک قند طبیعی است که از غذاها به دست می‌آید و بدن انسان از آن به عنوان منبع انرژی استفاده می‌کند. قند اضافی بدن در کبد و در عضلات ذخیره می‌شود تا در مواقعی مانند زمان بین وعده‌های غذایی از آن استفاده شود. مقادیر طبیعی از گلوکوز برای بدن مفید است اما تجمع بیش از حد گلوکوز در خون می‌تواند در بلند مدت مشکلات زیادی ایجاد کند.

ابتلا به دیابت وابسته به انسولین نباید دلیلی بر جدا کردن کودک از جمع خانواده، مدرسه، دوستان و غیره شود. افراد دیابتی می‌توانند مانند دیگران به زندگی عادی خود ادامه دهند. به این منظور لازم است خانواده رفتار مناسبي  با او داشته باشند و بدانند که با داشتن مراقبت صحيح، کودک مي‌تواند مانند ديگران زندگي کند.
از نظر غذا  خوردن نباید تفاوت زیادی  بین او و دیگر افراد خانواده وجود داشته باشد. براي کودک ديابتي  مصرف غذاهاي معمولي و سالم توصيه مي‌شود. طبخ جداگانه غذا برای فرد دیابتی کار درستی نیست بلکه غذای خانواده باید سالم و مغذی باشد و همه از آن به راحتی استفاده کنند.
اغلب افراد اطلاعات کافي در مورد ديابت نوع 1 ندارند و ممکن است آن را  با ديابت نوع دو (معمولا در بزرگسالان ايجاد مي‌شود) مقايسه کنند. افراد  مبتلا به دیابت نوع 2 عموما قرص استفاده مي‌کنند و شايد همراه با آن داروهاي گياهي پايين آورنده قند خون نيز مصرف کنند، ولي در ديابت کودکان(دیابت وابسته به انسولین) تنها تزريق انسولين و مصرف غذاهاي معمولي و مناسب براي رشد کودک لازم است . بنابراين مراقب باشيد تا اطلاعات نادرست  ديگران باعث ایجاد مشکلات برای فرزند شما نشود.
همچنين خانواده نبايد کودک ديابتي را مانند  يک بيمار تحت مراقبت شديد قرار دهند و باعث جدايي و منزوي شدن کودک در جمع خانواده، فاميل و دوستان شوند. داشتن نشاط و شادابي در زندگي عادي، لازمه سالم بودن کودک ديابتي است.

 علل ابتلا به دیابت نوع اول(دیابت کودکان)

دیابت نوع 1 (دیابت کودکان) یک بیماری خود ایمنی است و علت بیماری دیابت نوع 1 اینست که سیستم ایمنی شخص به سلول‌های بتا در لوزالمعده حمله می‌کند. سلول‌های بتا وظیفه‌ی تولید انسولین را بر عهده دارند. بدن افرادی که به دیابت دیابت وابسته به انسولین (دیابت کودکان) مبتلا هستند قابلیت تولید انسولین را ندارد و نمی‌تواند میزان قند خون را کنترل کند. دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به سلول‌های لوزالمعده هنوز نامعلوم است.

عوامل خطر دیابت نوع یک (دیابت کودکان)

عوامل خطر بیماری دیابت نوع یک (دیابت کودکان) به خوبی شناسایی نشده اند اما تصور می‌شود که برخی عوال که در ادامه آمده در ابتلای به این بیماری موثرند:

• در برخی موارد عوامل ارثی در ابتلا به این بیماری تاثیر دارد. در صورتی که یکی از اعضای خانواده شما به این بیماری مبتلاست، احتمال این که شما نیز به این بیماری مبتلا شوید، وجود دارد. تصور می‌شود که برخی از ژن‌ها با ابتلا به این بیماری در ارتباط هستند اما تمام کسانی که این ژن‌ها را دارند به بیماری مبتلا نمی‌شوند.
• احتمال بروز این بیماری در سنین کودکی و نوجوانی بیشتر است. در اکثر موارد این بیماری در سنین بین 11 تا 14 سالگی تشخیص داده می‌شود . البته در موارد نادری این بیماری بعد از 40 سالگی تشخیص داده می‌شود.
• زندگی در آب و هوای سرد، خطر بروز این بیماری را افزایش می‌دهد. خطر ابتلا به دیابت نوع اول (دیابت کودکان) در کشور فنلاند 300 برابر بیشتر از آمریکا است.
• افرادی که آنتی بادی‌های خاصی در بدن خود دارند بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 1 (دیابت کودکان) هستند. این آنتی بادی‌ها توسط سیستم ایمنی خود شخص و در واکنش به نوعی ویروس تولید می‌شود و بنابراین تصور می‌شود که نوعی ویروس عامل ابتلا به دیابت وابسته به انسولین است.
• نژاد شخص نیز یکی از عوامل خطر است. این بیماری در بین سفید پوستان بیشتر از زردپوستان و سیاه‌پوستان شایع است.
• در نهایت شروع کردن به دادن غذا به کودک زودتر از زمان معین می‌تواند در ابتلا به دیابت نقش داشته باشد. کودکانی که از شیر مادر تغذیه کرده اند و از سن بالاتری شروع به خوردن غذاهای جامد کرده‌اند، کمتر از سایر کودکان به دیابت وابسته به انسولین مبتلا می‌شوند.

علائم دیابت نوع 1 (دیابت کودکان)

روند پیشروی و بروز علائم در دیابت نوع یک (دیابت کودکان) بسیار سریع تر از دیابت نوع دو می‌باشد. علائمی‌ که در ادامه شرح داده می‌شوند، می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به دیابت نوع 1 (دیابت کودکان) باشد:

• گرسنگی شدید
• تشنگی زیاد
• خستگی مفرط
• تاری دید
• ادرار پی در پی
• کاهش وزن زیاد در زمان کوتاه
• احساس گزگز و خواب رفتن پاها
• علائم کتواسیدوز (نفس نفس زدن، خشکی دهان و خشکی پوست، برافروختگی چهره، بوی بد دهان، حالت تهوع و استفراغ و دل درد)

در صورتی که فرزند شما یکی یا چند مورد از علائم دیابت وابسته به انسولین را دارد، لازم است به پزشک مراجعه کنید.

 تشخیص دیابت نوع یک (دیابت کودکان)

 دیابت نوع یک (دیابت کودکان) معمولا با انجام یک سری آزمایش قابل تشخیص است. از آنجایی که دیابت نوع 1 (دیابت کودکان) به سرعت پیشرفت می‌کند، اکثر افراد مبتلا به این بیماری به سرعت علائم بالا بودن قند خون را بروز می‌دهند و میزان قند خون آن‌ها بالای 200 میلی گرم می‌شود.

 انجام تست خون سریع می‌تواند دیابت نوع یک (دیابت کودکان) را آشکار کند. در این تست شما در طول شب چیزی نمی‌خورید و سپس تست را انجام می‌دهید. در صورتی که میزان قند خون کمتر از 100 میلی گرم باشد، نرمال است. میزان بین 100 تا 125 میلی گرم نشان دهنده‌ی وضعیت پیش از بیماری (یا در معرض بیمار شدن) است و افرادی که میزان قند خون آن‌ها 126 و بالاتر از آن است به دیابت مبتلا هستند.

ديابت نوع یک و تغذيه

شايد پس از اطلاع خانواده از دیابت وابسته به انسولین در کودک خود، اولين چيزي که در مورد غذا خوردن به ذهن آنها مي رسد، اين است که بعد از اين فرزند آنها نمي تواند به هيچ عنوان از مواد قندي و شيريني جات و مواد نشاسته اي استفاده کند، اين موضوع باعث ناراحتي زياد خانواده و کودک ميشود و حتي ممکن است بلافاصله مصرف اين غذاها در خانواده و يا براي فرد ممنوع شود در صورتيکه استفاده از موادغذايي قنددار براي ديابتي ها ممنوع نيست ولي مقدار مصرف آنها مهم است که بايد به آن توجه شود. براي اصلاح اين رفتارهاي نادرست لازم است در ابتدا همه مواد غذايي که در اطراف ما وجود دارد و همچنين  اثر آنها بر قند خون  شناخته شوند.

درمان دیابت نوع یک (دیابت کودکان)

از آن جایی که در این بیماری بدن شخص، دیگر انسولین تولید نمی‌کند، شخص نیاز به مصرف انسولین و رعایت رژیم غذایی و انجام ورزش برای کنترل سطح قند خون خود دارد.

انسولین

افرادی که به دیابت نوع 1 (دیابت کودکان) مبتلا هستند باید هر روز انسولین مصرف کنند. در اغلب موارد انسولین از طریق تزریق به بیمار داده می‌شود و برخی افراد از پمپ انسولین استفاده می‌کنند. دستگاه پمپ انسولین، به طور مداوم و خودکار انسولین را به میزان لازم به زیر پوست بیمار تزریق می‌کند. این روش برای بسیاری از افراد بسیار آسان‌تر از تزریق کردن انسولین با سرنگ است. همچنین در روش تزریق انسولین با سرنگ به روش دستی ممکن است میزان قند خون ناگهان بالا و ناگهان پایین برود.

رژیم غذایی و ورزش

افراد مبتلا به دیابت نوع یک (دیابت کودکان) باید به صورت مداوم و منظم وعده‌های غذایی و میان وعده خود را مصرف کنند تا سطح قند خون خود را پایدار نگه دارند. یک متخصص رژیم درمانی که با درمان دیابت آشنایی دارد می‌تواند یک برنامه ی رژیم غذایی مناسب برای بیمار طرح ریزی کند. ورزش کردن نیز بر میزان قند خون تاثیر می‌گذارد و میزان فعالیت جسمانی شخص باید تنظیم و کنترل شود.

مراقبت از پاها

دیابت نوع 1 (دیابت کودکان) می‌تواند به عصب‌های بدن آسیب برساند و این آسیب بیشتر در پاها اتفاق می‌افتد. به همین دلیل کوچکترین جراحتی که به پا وارد شود، ممکن است به یک زخم بزرگ تبدیل شود و عفونی شود. بنابراین افراد مبتلا به دیابت باید برای مراقبت از پاها به طور منظم به متخصص مراجعه کنند و در صورت آسیب دیدن پاها لازم است تحت مراقبت پزشکی قرار گیرند.

نتایج درمان

با انجام درمان مناسب می‌توان به خوبی دیابت نوع 1 (دیابت کودکان) را کنترل کرد و افرادی که به خوبی بیماری خود را کنترل کنند. می‌توانند زندگی سالمی‌داشته باشند. 

عوارض دیابت نوع یک (دیابت کودکان)

میزان بالای قند خون میتواند به بسیاری از ارگان‌های بدن آسیب بزند. در صورتی که شخص مبتلا به دیابت وابسته به انسولین به خوبی بیماری خود را کنترل نکند، در معرض خطر عوارض بیماری دیابت نوع اول در کودکان قرار می‌گیرند. این عوارض عبارتند از:

•  بالا رفتن ریسک حمله قلبی
•  اختلالات بینایی از جمله کوری
•  درد عصبی
•  عفونت‌های پوستی خصوصا در پاها که ممکن است نیاز به قطع عضو داشته باشد.
•  نارسایی کلیه‌ها
•  فشار خون بالا
•  بالا رفتن کلسترول خون