دیابت نوع 1

[sbu_post_image]

علائمی مانند پرنوشی (تشنگی شدید)، پلی دیپسی (افزایش مصرف آب و احساس تشنگی شدید)، پرادراری (افزایش حجم ادرار) یا پلی اوری (پر ادراری)، پرخوری (افزایش اشتها) یا پلی فاژی (افزایش خوراک)، کاهش وزن (لاغری)، خستگی و افزایش ابتلا به عفونت‌ها ممکن است در دیابت نوع 1 دیده شود. درمان دیابت نوع 1 نیازمند تزریق انسولین است و به علت خطر ایجاد کتواسیدوز دیابتی (DKA)، تجویز داروهای کاهنده قند خون در این بیماران خطرناک است و توصیه نمی‌شود.

تشخیص دیابت

اگر یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد، فرد مبتلا به دیابت تشخیص داده می‌شود:

1) میزان قند خون ناشتا (FBS) در دو بار اندازه‌گیری برابر یا بیشتر از 126 mg/dl باشد.

2) میزان قند خون تصادفی برابر یا بیشتر از 200 mg/dl در حضور علائم بالینی دیابت باشد.

3) نتیجه آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) دو ساعت بعد از مصرف 75 گرم گلوکز خوراکی برابر یا بیشتر از 200 mg/dl باشد.

در دیابت نوع 1، علائم کلاسیک بیماری (پرنوشی، پرادراری، پرخوری و کاهش وزن) به سرعت و با شدت زیاد ظاهر می‌شود. اغلب سن بیماران دیابت نوع 1 کمتر از 30 سال است و گاهی اوقات این نوع دیابت به عنوان دیابت جوانان نیز شناخته می‌شود.

در افراد سالم، انسولین به طور خودکار و به تناسب با مقدار قند مصرفی، فعالیت بدنی و میزان استرس ترشح می‌شود. اما در افراد مبتلا به دیابت، این تعادل به وسیله برنامه‌ریزی منظم برای تزریق انسولین، رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم حفظ می‌شود.

لازم به ذکر است که رعایت رژیم غذایی در تمام مراحل درمان با انسولین بسیار مهم است و باید به طور مداوم ادامه یابد. در واقع، رعایت رژیم غذایی مناسب یکی از جزء‌های اصلی درمان دیابت است.

درمان دیابت

در روش مرسوم، معمولاً از تزریق انسولین رگولار (شفاف) و NPH (کدر) استفاده می شود که بسته به نوع و میزان کنترل قند خون تعداد تزریق انسولین از 1 بار تا 4 بار در روز متفاوت است.

انسولین درمانی دیابت نوع 1 مرحله 1: تزریق یک مرحله ای انسولین در درمان دیابت نوع 1، در موارد خفیف و در دوره ای به نام ماه عسل بیماری را کنترل می کند.

انسولین درمانی دیابت نوع 1 مرحله 2: در تزریق 2 مرحله ای مقدار دوز انسولین بر اساس وزن بیمار وجود کتون در ادرار محاسبه می شود.

الف) اگر کتون ادرار منفی باشد، 0.5 واحد برای هر کیلوگرم وزن بدن بیمار انسولین استفاده می شود که بعنوان مثال برای یک بیمار با وزن 60 kg مقدار مورد نیاز انسولین 30 واحد است که به شکل زیر استفاده می شود.

به عبارتی صبح 20 واحد انسولین با نسبت 7 واحد رگولار و 13 واحد NPH و بعد از ظهر 10 واحد انسولین با نسبت مساوی 5 واحد رگولار و 5 واحد NPH تزریق می شود.

ب) اگر قند خون بالا و کتون ادرار مثبت باشد برای هرکیلوگرم وزن بدن بیمار 0.7 واحد انسولین محاسبه و با روش توزیع قبلی تزریق می شود. در صورتی که بیمار علی رغم تزریق انسولین قند صبح ناشتای (FBS) بالایی داشته باشد حتماً باید قند خون ساعت 3 صبح اندازه گیری شود که در این موقع 2 حالت اتفاق می افتد:

1) اگر قند ساعت 3 صبح بالا باشد نشانه آن است که مقدار انسولین عصر در دیابت نوع 1 کم بوده و لازم است دوز انسولین افزایش یابد که به این حالت پدیده داون گفته می شود.

2) اگر قند ساعت 3 صبح پایین باشد نشانه ی آن است که مقدار انسولین عصر در دیابت نوع 1 زیاد بوده است و باعث افت قند نیمه شب شده است ولی میزان قند خون ناشتای صبح در اثر ترشح استرس هورمون ها افزایش یافته است که به این حالت پدیده سوموجی می گویند. پس توجه داشته باشید که در صورت بالا بودن قند خون ناشتا ممکن است که مقدار انسولین تزریق شده در روز قبل ناکافی یا بیش از حد بوده باشد و برای افتراق این دو حالت یعنی پدیده داون و پدیده سوموجی اندازه گیری قند خون ساعت 3 صبح لازم و ضروری است. درمان با انسولین نیازمند ثابت بودن الگوی مصرف مواد غذایی، خواب و ورزش است.

انسولین درمانی دیابت نوع 1 مرحله 3: در این روش 3 بار در روز انسولین تزریق می شود که شامل تزریق قبل از صبحانه- قبل از شام و موقع خواب می باشد.

توجه شود که بجای انسولین رگولار (R) از انسولین لیسپرو نیز می توان استفاده کرد. برای کنترل دقیق قند خون بهتر است قند خون با دستگاه گلوکومتر قبل از هر وعده غذا و موقع خواب اندازه گیری شود.

انسولین درمانی دیابت نوع 1 مرحله 4: در این روش قبل از هر وعده غذایی انسولین رگولار (R) یا لیپسرو (L) و دو ساعت بعد از شام انسولین NPH تزریق می شود.

توجه شود که در تزریق 4 مرحله ای انسولین در درمان دیابت نوع 1 مقدار نیاز به انسولین 20% کمتر از میزان محاسبه شده می باشد و اگر یک وعده غذایی مصرف نشود انسولین R یا L قبل از آن وعده تزریق نمی شود.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان دیابت نوع یک ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت نوع یک مطالعه فرمایید.

منبع: کتاب راهنمای دیابت