هنگامی که باز جذب آب از کلیه‌ها برای دفع کمبود آب بدن کافی نباشد تشنگی حاصل می‌شود و انسان و جانوران با نوشیدن آب و جذب آن از راه روده ، آب را به حد اعتدال می‌رسانند. مکانیزم این عمل به این صورت است که کم شدن آب بدن موجب بالا رفتن فشار اسمزی پلاسمای خون و فعال شدن گیرنده‌های اسمزی در هیپوتالاموس می‌شوند پس این گیرنده‌های اسمزی مرکز تشنگی را در هیپوتالاموس تحریک می‌کنند.
تحریک این مرکز موجب احساس تشنگی و تمایل به نوشیدن آب می‌شود. ظاهرا تر شدن دهان خشک پس از نوشیدن آب و اتساع معده موجب از بین رفتن احساس تشنگی می‌شود ولی فعالیت مرکز تشنگی زمانی از بین می‌رود که آب جذب شده ، فشار اسمزی پلاسما را تعدیل کند.
دیابت بیمزه
در کسانی که هورمون آنتی دیورتیک به علتی ترشح نمی‌شود روزانه مقدار زیادی آب (تا حد ۴۰ لیتر) در ادرار دفع می‌شود. این بیمار به نام دیابت بیمزه معروف است، زیرا میزان ادرار زیاد است. ولی برعکس دیابت معمولی یا مرض قند ، در ادرار قند وجود ندارد.
دیابت بی مزه ناتوانی کلیه برای حفظ آب بدن است که باعث ادرار زیاد و تشنگیهای مکرر خواهد شد.
این بیماری ناشایع است (۳ در۱۰۰۰۰۰ نفر) و علت آن کمبود یک هورمون موسوم به هورمون ضد ادراری (نوع مرکزی) یا عدم تآثیر آن برکلیه (نوع کلیوی) می باشد.
منبع: تبیان
