درمان ریشه (عصب‌کشی) را بیشتر مراجعان دندانپزشکی در کشور ما، حداقل یک بار تجربه می‌کنند. بسیاری از افراد قبل از مراجعه برای عصب‌کشی بدبین هستند و به دلیل توصیف‌هایی که شنیده‌اند یا تجربه‌های ناگواری که احیانا قبلا داشته‌اند، آن را درمانی دردناک و حتی وحشتناک فرض می‌کنند!
همچنین در ذهن بیشتر بیماران در مورد احتمال درد بعد از عصب‌کشی سوال‌های زیادی مطرح است. معمولا مهم‌ترین سوال بیماران این است که مگر «عصب» دندان کشیده نشده است؟ پس چطور ممکن است دندانی که عصب ندارد، درد بگیرد؟ حقیقت این است درمانی که دندان‌پزشکان آن را با عنوان «درمان کانال ریشه» می‌شناسند (در خیلی از کشورهای خارجی هم به همین نام نامیده می‌شود) و بیماران ما آن را عصب‌کِشی یا عصب‌کُشی می‌نامند، محدود به خارج کردن عصب از داخل دندان نیست.
درمان عصب کشی در اصل شامل پاکسازی و شک دادن داخل کانال‌های ریشه در طول مناسب و مسدود کردن مسیر کانال‌ها با مواد صناعی است به طوری که میکروارگانیسم‌ها و میکروب‌های داخل کانال ریشه پاکسازی شوند و امکان رشد میکروب‌ها هم در آینده غیرممکن شود. تمام این کارها برای یک دندان ممکن است مستلزم حداقل ۱ تا ۳ جلسه درمانی باشد و کاری دقیق و زمانبر است. بعد از عصب‌کشی شما ممکن است درد داشته باشید. اگر قبل از عصب‌کشی درد داشته‌اید، احتمال وجود درد بعد از عصب‌کشی هم بیشتر است.
این درد بیشتر وقت‌ها به کامل نبودن عصب کشی یا وجود اشکال در درمان ربطی ندارد. مکانیسم‌های درد بدن انسان مخصوصا در سر و گردن بسیار پیچیده هستند. گاهی حتی باوجود رفع علت اصلی درد، سیستم اعصاب محیطی و مرکزی همچنان تحریک درد را ادامه می‌دهند و گاهی یک واکنش التهابی در بعضی موارد علت درد شدید و تورم بعد از عصب‌کشی است، بنابراین وجود درد بعد از عصب‌کشی مخصوصا در ۲۴ ساعت اول، طبیعی است و جای نگرانی ندارد چون در بیشتر موارد با دارو قابل کنترل است.
حتی تا چند روز بعد از عصب‌کشی، درد حین غذا خوردن و موقع فشار روی دندان عادی است. برای اینکه بعد از عصب‌کشی کمترین درد را داشته باشید، داروهای تجویزی یا توصیه شده به‌وسیله دندان‌پزشک را در اولین فرصت بعد از تمام شدن کار درمان شروع کنید. معمولا مسکن‌ها اگر قبل از رفع بی‌حسی مصرف شوند، اثر بهتری خواهند داشت.
به ترتیب مصرف دارو‌ها دقت و سر موقع دارو‌ها را استفاده کنید. اگر درد شدید یا تورم داشتید، خونسردی‌تان راحفظ کنید و با دندان‌پزشک تماس بگیرید. عصب‌کشی ذاتا درمان دردناکی نیست ولی در برخی بیماران و در بعضی شرایط، مقداری درد بعد از درمان که با کمک دارو‌ها قابل‌کنترل است، انتظار می‌رود.
دلایل
بسیاری از مسائل می توانند به ناحیه پالپ و اعصاب دندان آسیب وارد کنند. در ادامه برخی از رایج ترین دلایل نیاز به استفاده از روش درمانی عصب کشی دندان ارائه شده است.
درد
آبسه
پوسیدگی عمیق
آسیب به خاطر ضربه
شکستن دندان
جذب مجدد
استفاده مکرر از روش های درمانی دندان پزشکی
آیا همه دندانها به یک تعداد ریشه دارند؟
خیر، تعداد ریشه دندانها بطور معمول و طبیعی ین یک تا سه عدد می باشد ولی دندانهایی نیز وجود دارند که دارای یک یا چند ریشه اضافی هستند و در حین کار و با گرفتن رادیوگرافی کشف می گردند. بطور طبیعی دندانهای قدامی دارای یک ریشه، دندانهای آسیای کوچک دارای یک یا دو ریشه و دندانهای آسیای بزرگ سه و چهار ریشه ای هستند.
اگر پالپی که آلوده شده و ملتهب و دردناک است خارج نشود و به عبارتی معالجه انجام نگردد، چه اتفاقی می افتد؟
معمولاً درد آن بیشتر شده و بیمار را اذیت می کند، ولی مواردی وجود دارد که درد فروکش می کند. باید توجه داشت که از بین رفتن درد دندان نشانه بهبودی پالپ دندان نیست و عفونت به سیر خود ادامه می دهد. سرایت عفونت به استخوان انتهای ریشه باعث ایجاد گرانوم، کیست و یا آبسه می گردد که خود درد و ناراحتی ثانویه ای را به دنبال دارد. در صورت عدم معالجه ریشه دندان سیر بیماری نهایتاً منجر به کشیدن و یا از دست دادن دندان خواهد شد.
چه مراقبت هایی لازم است تا دندان نیاز به معالجه عصب نداشته باشد؟
با مراجعه و معاینات منظم دندانپزشکی و رعایت اصول بهداشت دهان ودندان و ترمیم پوسیدگی ها در مراحل اولیه موردی برای معالجه ریشه دندان بوجود نمی آید.
