ساق پا معمولا آرام و بدون ناراحتی است، ولی درد آن بسیار گرفتارکننده است. این درد علل مختلفی دارد.
آسیب حاد یا طولانیمدت ساق پا، احساس ساطوری شدن آن را تداعی میکند. بالا و پایین رفتن مداوم از نردبان یا پیچ خوردن پا در هنگام ورزش، باعث کشیدگی یا پارگی ماهیچه یا زردپی ساق پا میشود.
معمولا درد ماهیچههای ساق پا و ضعف پا در اثر مشکلات گردش خون است. درد ناگهانی آن ها در هنگام فعالیت، مثلا موقع راه رفتن، معمولا علامت نارسایی سرخرگی است؛ یعنی سرخرگها قادر به تامین خون و اکسیژن مورد نیاز این ماهیچهها نیستند. این حالت معمولاً در تصلب شرایین (سخت شدن سرخرگ ها) رخ میدهد.
علل و عوامل
آسیب حاد یا طولانی ساق پا احساس ساطوری شدن آن را تداعی میکند. بالا و پائین رفتن مداوم از نردبان یا پیچ خوردن پا در هنگام ورزش باعث کشیدگی یا پارگی ماهیچه یا زردپی و درد ساق پا میشود.
درد ساق پا ارتباطی به پیری ندارد. ماهیچههای ساق نقاط حساس گرفتاریهای گردش خون هستند. درد ناگهانی ساق پا در هنگام فعالیت، مثلاً وقت رفتن، معمولاً علامت نارسائی سرخرگی است. یعنی سرخرگها قادر به تأمین خون و اکسیژن مورد نیاز این ماهیچهها نیستند.این حالت معمولاً در تصلب شرائین (سخت سرخرگی) روی میدهد.
از طرف دیگر، درد و تورم ساق پا در هنگام استراحت نشانهٔ نارسائی سیاهرگی است. در این مورد، خون از ماهیچههای ساق پا نمیتواند خارج شود و تجمع آن باعث ایجاد درد استخوان ساق پا می شود.
نارسائی سرخرگی شایعتر است و معمولاً به شکل لنگیدن متناوب خود را نشان میدهد. این درد خیلی سریع شروع میشود و پایان مییابد.
درد ساق پا همیشه به دنبال فعالیت میآید، یعنی وقتی ماهیچه نیاز به خون بیشتر دارد، و بعد از پنج یا ده دقیقه استراحت آرام میگیرد. لنگیدن متناوب را مثل سکته قلبی در پاها بدانید. اگر جریان خون آن متوقف شود، نیاز ماهیچه به خون برآورده نمیشود و سکته روی میدهد. با استراحت فوری، خون کافی به ماهیچه میرسد و درد ساق پا از بین میرود.
لنگیدن متناوب نسبتاً خوشخیم و قابل درمان است، ولی افراد مبتلا به نارسائی پیشرفته سرخرگی دچار درد در ساق پا در هنگام استراحت نیز میشوند
زمان مراجعه به پزشک
۱. درد در هنگام فعالیت وجود دارد و فوراً با استراحت تسکین مییابد.
۲. درد یا زقزق در طول شب وجود دارد.
۳. ساق آسیبدیده است و درد، رنگپریدگی، یا تورم بعد از ۲۴ ساعت ادامه دارد.
۴. درد بدون علتی بیش از سه روز ادامه دارد.
۵. برآمدگی نرمی در زیر پوست ساق احساس میشود.
راه و روش درمان
اصول چهارگانه را برای درمان درد ساق پا رعایت کنید. استراحت، گذاشتن متناوب یخ در طول روز بر روی ساق پا ، بستن با بند کشسان، و گذاشتن بالش در زیر پا بهترین کار برای درمان درد ساق پا است.
استراحت مطلق و بلند کردن پا به کاهش تورم و سنگینی همراه باواریس کمک میکند.
مسکن بخورید. داروهایی مانند ایپوبروفن درد و تورم ناشی از آسیبدیدگی یا واریس ساق و درد ساق پا را کاهش میدهند.
پیادهروی کنید. گرچه راهرفتن باعث لنگیدن متناوب میشود، پیادهروی اولین قدم در درمان درد ساق پا است. باید تا آنجا که تحمل درد ساق پا را دارید راه بروید و آنگاه بایستید. هر روز کمی بیشتر و مسافت طولانیتری راه بروید.درد ساق پا به تدریج کاهش خواهد یافت.
سیگار نکشید. مبتلایان به لنگیدن متناوب و درد ساق پا باید سیگار را ترک کنند. چون سیگار باعث سخت سرخرگی شده و جریان خون را کم میکند.
پا را گرم کنید.
گذاشتن بالشتک گرم، نه داغ، درد ساق پا و واریسهای سطحی را کم میکند. گرما را برای آسیبدیدگی تازه بهکار نبرید، چون التهاب ساق پا را تشدید میکند و التیام را به تأخیر میاندازد.