دیابت حاملگی با شیوع ۴/۵ درصد، یکی از عوارض شایع دوران حاملگی است و عدم تشخیص و درمان آن موجب افزایش عوارض در مادر و جنین می‌شود.
قند ناشتای زنان باردار پایین‌تر از حد معمولی است، کشف این بیماری اهمیت بسیار زیادی دارد و انجام آزمایش‌های روتین نظیر FBS تقریباً هیچ ارزشی در دوران حاملگی ندارد. به طور کلی عدم تحمل کربوهیدرات‌ها با درجه‌های مختلف که برای اولین بار در دوران حاملگی بروز می‌کند دیابت حاملگی نامیده می‌شود. این افراد به دو گروه علامت‌دار و بدون علامت تقسیم می‌شوند.
در نوع علامت‌دار، علائمی مانند، پرنوشی، پرخوری، پرادراری، کاهش وزن، گیجی و اختلالات بینایی دیده می‌شود. قند خون این افراد غیرمعمولی بوده و درصد HbA/C نیز در آنها بالاست. در این گروه انجام آزمایش تحمل گلوکز لزومی ندارد.
در نوع بدون علامت، تشخیص بیماری مشکل است. اکثر مبتلایان به دیابت حاملگی نیز در این گروه قرار می‌گیرند. به طوری که حدود ٧٠ درصد موارد دیابت حاملگی بدون علائم بالینی است.
تشخیص دیابت بارداری
برای تشخیص دیابت در این گروه از بیماران با هدف جلوگیری و کاهش عوارض مادر و جنین، جستجوی زودرس این اختلال با کمک آزمایش غربالگری طی دوره حاملگی ضروری است. در دیابت حاملگی بدون علامت، قند خون مادر باردار حدود ٢٠ درصد پایین‌تر از حد معمول بوده و به طور معمول بین mg/dl 55-56 است.
انجام آزمایش GCT در زنان باردار با سابقه مرده زایی، سقط و تولد نوزاد با وزن بیش از چهار کیلو گرم برای تشخیص دیابت حاملگی ضروری است.
در بسیاری از زنان در ابتدای دوران بارداری، آزمون های مربوط به قند خون، طبیعی هستند، اما در انتهای بارداری به سبب ظرفیت محدود ترشح انسولین، کمبود انسولین و هیپرگلیسمی ایجاد شده و تا زمان وضع حمل طول می شود. این وضعیت تحت عنوان دیابت بارداری خوانده می شود.
اگر چه بلافاصله پس از انجام وضع حمل، نتایج آزمون ها در زنان به حالت طبیعی باز می گردد، اما در تعداد قابل توجهی از آنها در آینده به دیابت مبتلا خواهند شد، به طوری که هرچه دیابت در دوران بارداری شدیدتر باشد، احتمال آن که بیمار پس از زایمان دچار دیابت شود، بیشتر است.
دیابت بارداری نوعی عدم تحمل گلوکز است که اولین بار در طی بارداری شروع و یا تشخیص داده شود. عدم تشخیص و درمان دیابت حاملگی موجب افزایش عوارض این بیماری در مادر و جنین می شود.
از آنجا که به طور فیزیولوژیک، قند ناشتای خانم های باردار پایین تر از حد معمولی است، کشف این بیماری اهمیت بسیار زیادی دارد و انجام آزمایش های روتین نظیر FBS تقریباً هیچ ارزشی در دوران حاملگی ندارد، لذا برای تشخیص دیابت بارداری باید از آزمایش Glucose Challenge Test) GCT) در هفته های ٢۴ تا ٢٨ بارداری استفاده شود.
درصورتی که خانم بارداری دارای علائم خطری همچون سابقه دیابت بارداری در حاملگی قلبی، سابقه فامیلی دیابت، سابقه سقط، مرده زایی و یا تولد نوزاد با وزن بالای ۴ کیلوگرم باشد در اولین مراجعه و بدون توجه به سن بارداری باید تحت آزمایش GCT قرار گیرد.
گفتنی است بیماری دیابت بارداری یک مشکل بهداشتی ناخواسته است که درصورت عدم مدیریت درست، می‌تواند عوارض متعدد و غیر قابل برگشتی برای جنین و مادر به جای بگذارد.
منبع: بارداری و زایمان
