بارداری طبیعی منجر به یکسری تغییرات فیزیولوژیک و هورمونی می شود که بر عملکرد تیروئید تأثیر میگذارند. بهمین دلیل تفسیر نتایج آزمایش تیروئید در بارداری باید با دقت صورت پذیرد. اندازه تیروئید نیز در یک بارداری طبیعی، بخصوص در مناطقی که ساکنین آن با کمبود ید روبرو هستند، ممکن است به انداره ۱۰ تا ۱۵ درصد بزرگ‌تر از حد طبیعی شود. اما معمولأ این بزرگی تیروئید در معاینه بیمار واضح نیست ولی گاهی ممکن است بصورت گواتر در ناحیه جلوی گردن مشاهده شود.
در طی سه ماه اول بارداری، جنین کاملأ وابسته به هورمون های تیروئید مادر است که از جفت عبور نموده و به جنین می‌رسند. پس از پایان سه ماه اول بارداری غده تیروئید جنین فعالیت خود را شروع نموده و هورمون تیروئید تولید می‌کند. از این زمان تا پایان بارداری جنین برای تولید هورمون تیروئید نیاز به ید دارد که باید از طریق مادر به او برسد.
پزشکان می دانند کمترین کمبود در میزان هورمون “تیروکسین” که بارداری را دشوار می سازد، خطر سقط جنین، تولد پیش از موعد و مسمومیت حاملگی را افزایش می دهد. زنان بارداری که هورمون تیروئید در آنها کم ترشح می شود به احتمال زیاد در هنگام وضع حمل دچار مشکل می شوند. جنین این مادران اغلب در رحم در وضعیت غیرطبیعی قرار می گیرد که زایمان را برای مادر بسیار دشوار می کند. در این حالت اگرچه هنوز سر جنین رو به پایین است، اما این جنین ها تمایل دارند صورت خود را در وضعیت نامناسب قرار دهند یعنی به جای آنکه صورت آنها بطرف معده مادر باشد.
حاملگی تاثیرات عمده ای بر تنظیم عملکرد تیروئید زنان سالم و مبتلا به اختلالات تیروئید دارد. این اثرات باید به خوبی شناخته، بدرستی ارزیابی و تفسیر و بطور صحیح اداره شوند. در زنانی که در مناطقی با کمبود ید زندگی می کنند، اغلب هیپوتیروکسینمی و تمایل به تشکیل گواتر در زمان حاملگی اتفاق می افتد. اختلالات بارز کلینیکی در عملکرد غده تیروئید احتمالاً شایع تر بوده و در ۲ تا ۳ درصد حاملگی ها اتفاق افتاده اما موارد تحت بالینی اغلب بدون تشخیص باقی می ماند.
علت اختلالات تیروئید در بارداری
اختلالات تیروئید در حاملگی بعلت کمبود ید، پرکاری یا کم کاری تیروئید پی آمدهای مهمی بر جنین /نوزاد خواهد داشت. حاملگی باعث افزایش سرعت متابولیسم پایه، جریان خون، ضربان قلب و بازده قلب گردیده و بسیاری از علائم از جمله احساس خستگی و عدم تحمل به گرما، احتمال وجود پرکاری تیروئید را تداعی می کند. از دیگر تغییرات متابولیک و تسریع متابولیسم تیروکسین ناشی از hCG زمان حاملگی، تحریک غده تیروئید توسط افزایش آنزیم های دآیودیناز جفتی است بطوریکه در خانم های باردار مبتلا به کم کاری تیروئید میزان نیاز به هورمون تیروکسین اگزوژن تا ۵۰ درصد افزایش پیدا می کند. علل عمده تیروتوکسیکوز در زمان حاملگی بیماری گریوز و پرکاری گذرای زمان می باشد. سیر طبیعی بیماری گریوز (Gestational transient hyperthyroidism) حاملگی در زمان حاملگی تمایل به تشدید بیماری در سه ماه اول، بهبودی تدریجی آن در طی سه ماه دوم و سوم و مجدداً تشدید بیماری بعد از زایمان است. .
پرکاری تیروئید نوزاد و جنین مادری از جفت ایجاد شود . TSH می تواند در اثر عبور آنتی بادی های تحریکی گیرنده تشخیص پرکاری تیروئید جنین می تواند با توجه به تاکیکاردی، تسریع رشد استخوانی و تاخیر رشد داخل رحمی جنین حاصل شود . درمان پرکاری تیروئید در دوران بارداری نتیجه بخش است ولی باید با دقت وآگاهی و تبحر کافی انجام شود. همچنین بهتر است مادر رژیم غذایی پرکاری تیروئید را نیز رعایت نماید تا دچار مشکل نگردد.
عوارض پرکاری تیروئید در بارداری
– زایمان زودرس
– سقط خود بخود
– مرگ داخل رحمی جنین
– تولد نوزاد نارس
– تولد نوزاد با وزن کم
– نارسایی قلبی در مادر
– پره اکلامپسی (فشارخون بارداری و مسمومیت بارداری)
– بروز بیماری تیروئید در جنین و نوزاد
– بیماری قلبی در جنین و نوزاد
عوارض کم کاری تیروئید در بارداری
– زایمان زودرس
– سقط (بخصوص در سه ماهه اول بارداری)
– جدا شدن زودرس جفت
– زجر جنین
– مرگ داخل رحمی جنین
– تولد نوزاد نارس
– تولد نوزاد با وزن کم
– پره اکلامپسی (فشارخون بارداری و مسمومیت بارداری)
– بروز بیماری تیروئید در جنین و نوزاد
– افزایش میزان سزارین
– بروز اختلالات شناختی و عصبی در جنین
– خونریزی پس از زایمان
درمان بموقع و مناسب بیماریهای تیروئید در بارداری، از بروز کلیه عوارض پیشگیری می نماید.
برای آشنایی با ” درمان کم کاری تیروئید در بارداری ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: پزشکی بالینی. بیتوته. رباب ناز
