تشخیص کوتاهی قد و علت آن باید از سوی پزشک متخصص غدد و براساس شرح حال بالینی، نژاد، ژنتیک، تاریخچه خانوادگی، قد پدر و مادر، مقایسه سن استخوانی، وضع تغذیه و برخی مطالعات آزمایشگاهی باشد.
قد یک فرد بر مبنای قد پدر و مادر و اقوامش سنجیده می شود، چنانچه از لحاظ ژنتیکی قد پدر و مادر کوتاه باشد، کوتاهی قد کودک نیز طبیعی است اما اگر قد کودک از معدل قد پدر و مادرش کوتاه تر باشد، از جمله افرادی است که می تواند کاندید افزایش قد قبل از سن بلوغ قرار گیرد تا کمبود قد آنان جبران شود؛ به طور کلی روش درمانی دختران و پسران با یکدیگر متفاوت نیست، اما هرچه بلوغ دختر عقبتر بیفتد و استخوان دیرتر بسته شود، بهتر است بنابراین در این سن برای درمان کوتاهی قد این افراد از آمپولی به نام GnRHa استفاده می شود تا استخوان این افراد بسته نشود و مداوا تداوم یابد، البته اگر دختران در سن بلوغ دچار عادت ماهانه نیز شده باشند، می توان مانع بسته شدن استخوان آنان شد.
در برخی از موارد کمبود مواد معدنی و غذایی همچون پروتئینها، ویتامین ها و آهن در بدن کودک موجب وقفه رشد کودکان می شود. بسیاری از افراد نیز به دلیل کمبود هورمون های ذکرشده یا عفونت های مزمن کلیوی یا بیمار یهای روماتیسمی مجبور به استفاده از کورتون هستند که جلوی رشد قدی این بیماران را می گیرد. باید توجه داشت این داروها در افراد مبتلا به روماتیسم یا بیماری های کلیوی باعث می شوند سلول های هورمون رشد یا حتی تیروئید در سطح سلولی DNA عمل کند و در نتیجه این افراد رشد خوبی نداشته باشند بنابراین با در نظر گرفتن این عوامل می توان وقفه رشد کودکان مبتلا را جبران کرد.
هر اقدام درمانی برای افزایش قد باید قبل از بسته شدن صفحات رشد یا همان صفحات غضروفی استخوان‌ها انجام شود. در دختران در حدود هجده سالگی و در پسران در حدود بیست سالگی این صفحات رشد بسته می‌شود.
درمان کوتاهی قد با هورمون رشد نیز پس از تشخیص قطعی کمبود این هورمون و قبل از سنین بسته شدن صفحه رشد استخوان می‌تواند روش درمانی موثری باشد. البته عوارض احتمالی آن مثل افزایش فشار مغزی را باید مد نظر داشت.
بطور کلی بهترین شیوه درمانی برای افزایش قد، پیشگیری از کوتاهی قد است. کودکی سن بسیار حساسی است و اغلب رشد فرد در این سنین بیشترین سرعت را دارد. بنابراین در صورتی که کودک از فعالیت و تغذیه مناسب برخوردار باشد به حداکثر توان رشدی خود دست می یابد. نکته دیگر تشخیص زودرس و صحیح کوتاه قدی در کودک است. چراکه بیشترین شانس برای افزایش طول قد افراد تا قبل از بسته شدن صفحات رشد وجود دارد و پس از آن سخت تر می توان کاری کرد.
پس از تشخیص کوتاهی قد، با استفاده منظم و درست داروهایی که توسط پزشک متخصص افزایش قد تجویز شده است می توان کمبود رشد را جبران کرد. این داروها می توانند هورمون رشد یا مواد مغذی مکمل مثل کلسیم، آهن و روی باشد یا حتی هورمون هایی باشد که بلوغ فرد و در نتیجه بسته شدن صفحات رشد را به تاخیر می اندازد.
در مورد روش های درمانی برای کوتاهی قد بزرگسالان راه های زیادی ارائه شده که مستدلترین آنها عمل جراحی افزایش قد روی استخوان های بلند فرد است. البته این عمل جراحی بسیار پرهزینه و پیچیده است. به علاوه طول دوره ریکاوری و تحمل این دوره برای بیشتر افراد بسیار سخت است تا آنجا که برخی مراکز ابتدا ظرفیت فرد را برای تحمل دوره ریکاوری می سنجند و سپس اقدام به عمل جراحی می کنند.
آشنایی با روش های افزایش قد (کلیک کنید)
منبع: ایران سلامت. دانا
