عضلات بسیاری در ناحیه گردن وجود دارند. بعضی از آنها از ناحیه پس سری تا مهره‌های سینه‌ای کشیده شده‌اند .  عروق خونی، اعصاب و ساختمان‌های بالاتنه را به سر متصل می‌کنند: سرخرگ کارتید، سیاهرگ وداجی، سیاهرگ نایی، سیاهرگ مهره‌ای، غده تیروئید، اعصاب گردنی و شبکه عصبی بازویی . این ساختمان‌ها در فضای فشرده محدودی قرار گرفته‌اند. بنابراین اگر یک منطقه آسیب ببیند، احتمالا ساختمان‌های دیگری نیز از این آسیب متأثر می‌شوند.

در نتیجه زمانی که با گردن درد مواجه می‌شوید، این احتمال وجود دارد که علت این درد به منابع دیگری مربوط شود که از جمله آنها می‌توان به تورم گره‌های لنفاوی، برجستگی دیسک بین مهره‌ای (زمانی که دیسک گردن جابجا شود)، پیچ خوردگی رباط و کشیدگی عضله اشاره کرد. با این وجود کمتر اتفاق می‌افتد که راجع به اهمیت گردن فکر کنید. در ضمن وقت کمتری را به اجرای تمرینات تقویتی گردن اختصاص می‌دهید. تنها کسانی که از اهمیت این موضوع آگاه دارند، ورزشکارانی هستند که رشته ورزشی آنها مستلزم تماس بدنی است .

ساختار عضلانی :

عضلات جناغی چنبری پستانی ، طویل گردنی ، راست راسی قدامی ، طویل راسی و نردبانی خلفی، میانی و قدامی ، عضلات موجود در این ناحیه می باشد که حرکات تا شدن ، باز شدن و چرخش ها را برای سر شما امکان پذیر می کنند  . قوی کردن این عضلات می تواند تا حدی از درد گردن در میانسالی را کاهش دهد . تفاوت عمده‌ای میان عضلات گردن و عضلات اندام‌ها وجود دارد. در مورد اندام‌ها باید گفت که یک عضله (نظیر عضله بازویی چپ) به مجموعه‌ای از استخون‌ها (واقع در بازوی چپ) متصل است. برخلاف آنچه گفته شد عضلات گردن روی یک ساختمان کلی (نظیر جمجمه یا مهره‌های گردن) فعالیت می‌کنند. به این منظور، عضلات طرفین گردن طوری قرار گرفته‌اند که یک عضله در هر طرف گردن وجود دارد. گردن مرکب از چند عضله مختلف است. اما فقط چند تا از آنها به تنهایی روی مهره‌ها فعالیت می‌کنند. در این جا راجع به عضلاتی که حنجره(حاوی طناب‌های صوتی) و حلق (گلو) را تحت کنترل قرار می‌دهند بحث نمی‌کنیم .

عضله ترقوی- ماستوئیدی

نام این عضله حاوی اطلاعات ارزنده‌ای است . زیرا محل استقرار سر ثابت و متحرک این عضله را به خوبی نشان می‌دهد. این عضله دو طرفی از دو منطقه جناغ سینه و ترقوه شروع می‌شود. ترقوی به طرف بالا و پهلو امتداد داشته، به زایده ماستوئیدی استخوان گیجگاهی متصل بوده و سر متحرک این عضله را تشکیل می‌دهد. برجستگی کوچکی که در قاعده جمجمه و پشت گوش احساس می‌کنید محل دقیق زایده مستوئیدی را به خوبی نشان می‌دهد. زمانی که یکی از عضلات ترقوی- ماستوئیدی فعال می‌شود سر به طرف عضله فعال کج می‌شود. زمانی که دو عضله با هم فعالیت می‌کنند گردن به جلو خم می‌شود و این عمل از طریق حرکت چانه به طرف سینه میسر می‌شود .

عضله مهره‌ای رأسی

این عضله، بخشی بزرگ و فوقانی (به طرف سر) عضله مهره‌ای را تشکیل می‌دهد که در قسمت اعظم طول بخش میانی پشت امتداد دارد. بخش رأس (سر) عضله مهره‌ای از طرفین زایده‌های خاری (برجستگی وسط مهره) قفسه منشعب شده و در محل اتصال به زایده ماستوئیدی، سر متحرک عضله را تشکیل می‌دهد. زمانی که دو عضله چپ و راست با هم فعالیت می‌کنند، گردن و سر کشیده می‌شود .

عضله نردبانی قدامی

عضله ترقوی- ماستوئیدی، عضلات نردبانی قدامی، میانی و خلفی را تا حدی پوشش می‌دهد. عضله نردبانی قدامی از زایده‌های عرضی (برجستگی کناره‌های هر مهره) بخش میانی ۳ یا ۴ مهره گردنی سرچشمه می‌گیرد. این عضله به طرف پایین و پهلو کشیده شده و سر متحرک آن در ناحیه دنده اول به وجود می‌آید. عمل این عضله سبب می‌شود منطقه گردنی ستون مهره‌ها خم شود  .

عضله نردبانی میانی

عضله نردبانی میانی بزرگ‌تر از سایر عضلات نردبانی است. سر ثابت آن در ۶ مهره گردنی قرار دارد.

عضله نردبانی میانی نیز همچون عضله نردبانی قدامی به پایین و پهلو کشیده می‌شود و سر متحرک آن در دنده اول قرار دارد. بین دو عضله نردبانی میانی و قدامی، روزنه‌ای وجود دارد که توسط اعصاب و عروق خونی مهمی که به عضلات بازو و بالاتنه کشیده می‌شوند، پر می‌شود. عمل این عضله سبب می‌شود مهره‌های گردنی خم شده و به طرف مخالف بچرخند (عضلات سمت چپ، سر را به طرف راست می‌چرخانند) .

عضله نردبانی خلفی

معمولا عضله نردبانی خلفی کوچک‌تر از دو عضله نردبانی دیگر است.

این عضله از پشت زایده عرضی ۲ یا ۳ مهره گردنی تحتانی منشعب می‌شود. عضله نردبانی خلفی به طرف پایین کشیده شده، بین عضله نردبانی میانی و عضله بالا برنده کتف قرار گرفته از دنده اول عبور کرده و با دنده دوم یا سوم ارتباط پیدا کرده و سر متحرک این عضله را تشکیل می‌دهد. این عضله، مهره‌های گردنی را منقبض کرده و می‌چرخاند .

عضله طویل

نام این عضله به این علت انتخاب شده است که جزو عضلات دراز بدن است. در واقع عضله طویل، بخش فوقانی عضلات راست کننده مهره‌ها را تشکیل می‌دهد. این عضله از زایده عرض مهره‌های گردنی شروع شده و در زایده عرضی مهره‌های فوقانی (به طرف بخش فوقانی سر)، سر متحرک عضله را به وجود می‌آورد. زمانی که عضله طویل یک طرف گردن فعالیت کند، گردن به پهلو خم می‌شود؛ اما زمانی که هر دو عضله طویل با هم فعالیت کنند، عضله را نیز می‌کشند .

عضلات جناغی چنبری پستانی ، طویل گردنی ، راست راسی قدامی ، طویل راسی  و نردبانی خلفی، میانی و قدامی ، عضلات موجود در این ناحیه می باشد که حرکات تا شدن ، باز شدن و چرخش ها را برای سر شما امکان پذیر می کنند قوی کردن این عضلات می تواند تا حدی از درد در ناحیه گردن در میانسالی را کاهش دهد که در ادامه به این مطلب نیز پرداخته شده است .

گردن درد چگونه دردی است ؟

چه کسانی به آن مبتلا می شوند ؟

اصولا چه دلیلی موجب پیدایش این بیماری می شود ؟

گردن انسان بعد از کمر ، شایع ترین مفاصل مستعد آرتروز ، ساییدگی ، کاهش فاصله و بیرون زدگی دیسک است البته مهره های گردن از آنجایی که نخاع و ریشه های عصبی بسیار مهمی را در بر گرفته بسیار حساس تر از مهره های کمری هستند و آسیب های جدی این ناحیه می تواند باعث فلج کامل دست ها و پاها گردد .

علت درد گردن چیست؟

گردن انسان شامل ۷ مهره است که بعد از کمر، شایع ترین مفاصل مستعد آرتروز، ساییدگی و کاهش فاصله و فتق دیسک است. البته مهره های گردنی از آنجایی که نخاع و ریشه های عصبی بسیار مهمی را در برگرفته بسیار حساس تر از مهره های کمری هستند و آسیب های جدی این ناحیه می تواند باعث فلج کامل دست ها و پاها گردد  . عوامل متعددی باعث ایجاد گردن درد و متعاقب آن دردهای تیر کِشنده و جان فرسایی در دست ها می شود از جمله این عوامل: التهاب بافت های نرم اطراف مفصل های مهره ای خشکی مفاصل، وضعیت نامناسب سر و شانه ها، تغییر شکل مهره ها به طور اولیه یا ثانویه ، آرتروز، دیسک و بیماری های ناشی از گرفتگی های عضلانی، و کشیدگی های لیگامانی است  عوامل متعددی باعث ایجاد درد در گردن و به دنبال آن دردهایی مانند تیر کشیدن در دست ها می شود .

از جمله این عوامل می توان به التهاب بافت های نرم اطراف مفصل های مهره ای ، وضعیت نامناسب سر و شانه ها ، تغییر شکل مهره ها ، آرتروز ، بیرون زدگی دیسک و بیماری های ناشی از گرفتگی های عضلانی و کشیدگی های لیگامنی اشاره کرد .درد در ناحیه گردن می تواند گریبانگیر همه اقشار جامعه شود چه در محیط های کارگری ، چه در محیط های کارمندی و یا حتی در خانه و یا ورزشکاران به خاطر آسیب های احتمالی و …

بیشترین علت گردن درد ناشی از سه بیماری شایع آرتروز ، بیرون زدگی دیسک و سندروم های عضلانی است که در صورت وجود درد در ناحیه گردن و انتشار آن به دست ها حتی در مراحل اولیه آن بایستی به پزشک مراجعه کرد تا تشخیص قطعی در مراحل اولیه صورت گیرد چرا که درمان در آن مراحل بسیار مفید تر و موثر تر واقع می گردد .

آسیب شلاقی زمانی رخ می دهد که گردن شخص با شدت و فشار زیادی به طور ناگهانی به سمت عقب و سپس جلو حرکت کند. این آسیب اکثرا پس از برخورد شدید در تصادفات اتومبیل اتفاق می افتد. این آسیب همچنین ممکن است در اثر حمله به فرد ، آسیب ورزشی و هنگام استفاده از برخی وسایل پارک های بازی ایجاد شود. آسیب شلاقی گردن زمانی رخ می دهد که بافت های نرم گردن شامل رباط ها و ماهیچه ها بیش از محدوده حرکتی طبیعی خودشان کشیده می شوند.

چند توصیه برای پیشگیری از درد گردن:

کارشناسان معتقدند گردن درد ممکن است در نتیجه تصادف یا آسیب دیدگی ، مشکلات استخوانی ، عضلانی و یا حتی تومور بروز کند اما اغلب اوقات قرار گرفتن در یک وضعیت نامناسب و غیر استاندارد مثل وضعیت غیر صحیح بدن به هنگام خواب می تواند منجر به بروز درد در گردن شود .

نکات بسیار ساده اما بسیار مهم :

۱- همیشه گردن خود را چه در حالت ایستاده، نشسته، یا راه رفتن، صاف و عمود بر بدن نگهدارید به طوری که هیچ زاویه ای با بدن نسازد .

۲- هرگز گردن خود را خم نکنید . بلکه اگر لازم است صندلی خود را کوتاه تر کنید یا ارتفاع میز خود را بالاتر ببرید تا مجبور به خم کردن گردن خود نباشید . چرا که بسیاری از بیماری های گردنی ناشی از خم بودن گردن به مدت طولانی است . بنابراین حتی الامکان گردن خود را خم نکنید و اگر مجبور به این کارهستید، هر از چند گاهی گردن خود را صاف کنید .

۳- از نرمش ها و حرکاتی که در آنها مجبور به خم کردن گردن هستید دوری کنید .

۴- اگر کارتان نشسته است و مجبور به خم کردن گردن خود هستید حتماً با یکی از دستانتان از وزن سرتان و فشار آن بر روی مهره های گردنی بکاهید تا کمتر دچار صدمات گردنی شوید .

۵- بهتر است از میزهایی استفاده کنید که شبیه میز تحریر مدارس است و پایه های جلویی آن، کمی بلندتر از پایه های عقبی است به این ترتیب کمتر ناچارمی شوید گردنتان را خم کنید .

۶- موقع مطالعه سعی کنید کتاب یا روزنامه را بالا نگهدارید نه این که گردنتان را خم کنید . مدت های مدیدی اینگونه مطالعه کردن ممکن است به گردن شما آسیب بزند .

۷- حتی الامکان هنگام خوابیدن از بالش کوتاه استفاده کنید . به طوری که سرتان در امتداد بدن قرار گیرد نه این که خم شود .

۸- در موقع رانندگی تا آنجا که می توانید به فرمان نزدیکتر بنشینید تا مجبور نباشید دستهایتان را دراز کنید و به فرمان برسانید چرا که به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد گردن درد می کند .

۹- صندلی که روی آن می نشینید و رانندگی می کنید حتماً بایستی دارای تکیه گاهی جهت گردن باشد . چرا که در بسیاری از حوادث رانندگی از قبیل ترمزهای شدید ( که باعث حرکت شدید رو به جلوی گردن می شود) و برخورد شدید اتومبیل دیگری از پشت ( که باعث حرکت شدید رو به عقب گردن می شود ) سبب آسیب نخاع در اثر شکستن و جابجایی مهره ها می گردد .

تمرینات و حرکات مفید

۱- گردن را ضمن سفت کردن عضلات آن به سمت عقب، چپ و راست حرکت دهید .

۲-  از حرکات چرخشی گردن و سر خودداری کنید .

۳-  شانه ها و عضلات اطراف را تقویت نمایید ، چرا که با افزایش قدرت و تحمل این عضلات، فشار کمتری روی مهره و دیسک های بین مهره ای وارد می شود .

الف) شانه هایتان را بالا ببرید و به گوشهایتان نزدیک کنید. ۵ ثانیه نگه دارید، سپس آزاد نمایید.

این حرکت را روزی سه مرتبه هر مرتبه ۳۰ بار تکرار نمایید .

ب) شانه هایتان را به سمت عقب حرکت دهید به طوری که کتف هایتان از پشت به یکدیگر نزدیک شوند این حرکت را روزی سه مرتبه هر مرتبه ۳۰ بار تکرار نمایید .

۴- روی یک تخت دراز بکشید و گردن تان را از پایین به بالا حرکت دهید .

این حرکت را روزی یک بار و هر بار ۴۰ مرتبه انجام دهید .

۵- همیشه حالتی نظامی وار داشته باشید سر صاف و مستقیم ، نگاه به جلو، شانه ها عقب و بالا، و سینه بیرون، شکم داخل، چه در حالت ایستاده و یا راه رفتن یا نشستن  .

تشخیص

دربعضی ازمواقع پزشک برای تشخیص دقیق تر و گرفتن تصاویری از علت گردن درد آزمایش های عکس برداری را توصیه میکند این آزمایش ها شامل موارد زیراست:

عکس برداری اشعه ایکس: این تست میتواند نواحی از گردن یعنی جاییکه عصب ها  بوسیله جراحات استخوانی یا  بیرون زدگی دیسک ها فشرده شده اند را آشکا ر کند و به تشخیص آرترز گردن کمک نماید.

سی تی اسکن: سی تی اسکن همراه با اشعه ایکس تصاویر مختلفی از نما های مختلف از مفصل تهیه میکند این آزمایش عکس برداری تصاویری از جزئیات بیشتر ساختارهای داخلی مفصل گردن در اختیارپزشک قرار میدهد.

ام آر آی: این تست عکس برداری از امواج رادیویی و مغناطیسی برای تهیه تصاویری از جزئیات استخوان ها و بافت های نرم استفاده میکند این بافت ها شامل نخاع، ریشه عصب هایی که از نخاع به بدن امتداد دارد است و در تشخیص علت گردن درد مفید می باشد.

  ورزش های مفید برای پیشگیری از درد گردن:

۱- طوری ایستاده که گردن در امتداد ستون مهره ها ، راست قرار گیرد و روبرو را ببینید . بسیار آرام سر را حرکت داده تا بتوانید سقف را ببینید و پس از مکثی کوتاه به آرامی سر خود را حرکت دهید تا اینبار زمین را ببینید .

این حرکت را ۱۰ تا ۲۰ بار انجام دهید سپس همین حرکت را طوری انجام دهید تا اینبار سمت چپ و راست خود را ببینید این حرکت را نیز ۱۰ تا ۲۰ بار انجام دهید .

۲- در حالت تمرین شماره قبل ایستاده یک دست خود را روی پیشانی خود گذاشته و سر خود را به جلو خم کنید و با دست خود مانع از انجام اینکار شوید با این کار یک انقباض هم طول ( ایزومتریک ) در عضلات گردن شما بوجود می آید که باعث تقویت این عضلات می شود. این حرکت را برای ۱۰ ثانیه انجام دهید سپس همین حرکت را با گذاشتن دست در پشت سر و سپس راست و چپ سر خود نیز انجام دهید .

۳- از چرخاندن سر به صورت دورانی به دور محور گردن که در قدیم روال داشت پرهیز کنید .

۴- شانه هایتان را بالا ببرید و به گوشهایتان نزدیک کنید ۵ ثانیه نگه دارید سپس رها نمایید این حرکت را سه دوره در هر دوره ۱۰ تا ۲۰ بار انجام دهید .

۵- روی یک سطح مناسب به پشت دراز بکشید و گردن خود را از پایین به بالا حرکت دهید این حرکت را ۳۰ تا ۴۰ بار انجام دهید.

تکارتراپی یک تکنیک نوین و پیشرفته ی درمانی در فیزیوتراپی است که به تازگی وارد دنیای توانبخشی ورزشی و بهبود آسیب شده است. این تکنیک فیزیوتراپی نماینده ی یک موفقیت انقلابی در درمان غیرجراحی آسیب های استخوانی، مفصلی و بافت های نرم و برخی بیماری های دیگر است.
متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی با استفاده از تکنیک های پیشرفته ی درمانی، خود را وقف کمک به بیماران می کنند تا آن ها را از درد و ناراحتی برهانند. تکارتراپی یکی از این تکنیک های پیشرفته برای بازسازی بافت ها است که که بر اساس آخرین یافته های علمی در فیزیوتراپی ابداع شده است.