تاثیر اضافه وزن و چاقی بر باروری مردان

در جوامع امروزی، موضوع تأثیر اضافه وزن و چاقی بر باروری مردان به ویژه، به یک موضوع بسیار مهم تبدیل شده است. چاقی یکی از عوامل شایعی است که در ایجاد ناباروری در مردان و زنان نقش مهمی دارد. افزایش توده بدنی (BMI) در مردان، با افزایش احتمال ناباروری مرتبط است و احتمال ناباروری در مردان چاق و اضافه‌وزن، بیشتر از مردانی با وزن طبیعی است. اهمیت این موضوع این است که اگر چاقی عامل ناباروری در مردان باشد، قابل درمان است. چاقی از طریق مکانیسم‌های مختلف باروری در مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

محاسبه شاخص توده بدنی یا BMI بهترین روش برای تشخیص اضافه وزن یا چاقی است. از نظر پزشکی، اضافه وزن و چاقی دو مفهوم متفاوت هستند. در واقع، چاقی به عنوان یک بیماری شناخته می‌شود. اگر BMI زیر ۲۵ باشد، وزن بدن طبیعی است، BMI مابین ۲۶ تا ۳۰ به عنوان اضافه وزن در نظر گرفته می‌شود و اگر BMI بیشتر از ۳۰ باشد، فرد دچار چاقی هورمونی است. افزایش وزن بدن می‌تواند احتمال ناباروری در مردان را بالا ببرد. محاسبه BMI به شکل زیر انجام می‌شود.

اهمیت تأثیر چاقی بر سلامتی انسان به گونه‌ای است که امروزه اپلیکیشن‌های مختلفی برای تلفن‌های هوشمند طراحی شده‌اند تا افراد بتوانند BMI خود را محاسبه کنند.

برای عملکرد طبیعی بیضه ها، عملکرد طبیعی دو غده مهم دیگر لازم است. یک محوری از بالا به پائین هم در مرد و هم در زن وجود دارد که به آن در مرد محور هیپوتالاموس – هیپوفیز – بیضه گفته می شود. با شروع بلوغ غده هیپوتالاموس  هورمونی بنام GnRH ترشح می کند که این هورمون از طریق جریان خون به غده هیپوفیز رفته و سبب ترشح دو نوع هورمون توسط غده هیپوفیز به نامهای LH و FSH می شود. این دو هورمون باز از طریق خون به بیضه ها برده شده و هورمون LH سبب ترشح هورمون تستوسترون توسط بیضه ها و هورمون FSH سبب تولید اسپرم توسط بیضه ها می شود. اثر مهم دیگر چاقی بر باروری، کم کاری غدد جنسی و کاهش عملکرد بیضه ها است. ده درصد هورمون تستوسترون که همان هورمون مردانه است در بافت چربی تبدیل به استرادیول می شود که یک هورمون زنانه است. هورمون استرادیول اثر مهاری قوی بر روی غده هیپوفیز دارد و چون بیضه ها تحت تاثیر هورمونهای مترشحه از هیپوفیز فعالیت می کنند در نتیجه عملکرد طبیعی بیضه ها کاهش می یابد و کمتر هورمون تستوسترون ترشح می کنند. علاوه از آن هورمون استرادیول اضافی در مردان سبب رشد سینه ها می شود و مردان چاق معمولا دارای سینه های بزرگ شده می باشند. همین مشکل در جوانانیکه جهت بدن سازی از هورمون تستوسترون استفاده می کنند، اتفاق می افتد.  میزان هورمون تستوسترون در مردان چاق ۲۴ درصد کمتر از مردان با وزن طبیعی است. علاوه از آن، چاقی سبب می شود که غده هیپوتالاموس میزان هورمون GnRH کمتری تولید کرده و بدنبال آن عملکرد غده هیپوفیز و بیضه ها بیشتر کاهش می یابد.

چاقی و کاهش هورمون تستوسترون

ارتباط شاخص توده بدنی (BMI) بالا با کاهش سطح هورمون تستوسترون در مردان وجود دارد. مطالعات نشان داده است که در مردانی که اضافه وزن دارند، سطح تستوسترون آنها حدود ۲۴ درصد کمتر از افراد با وزن طبیعی است و در مردان چاق، این مقدار به ۲۶ درصد می‌رسد. همچنین، آزمایشات نشان داده است که مردان چاق نسبت به افراد با وزن طبیعی، دارای یافته‌های غیرطبیعی‌تری در آزمایش‌های ترشحات جنسی هستند.

چربی اضافی در بدن می‌تواند تولید هورمون آزاد‌کننده‌ی گنادوتروپین (GNRH) را تحت تأثیر قرار داده و باعث اختلال در تنظیم تخمک‌گذاری در زنان و تولید اسپرم در مردان شود. هورمون آزاد‌کننده‌ی گنادوتروپین (GNRH) نقش مهمی در تکامل تخمک و اسپرم با واسطه دو هورمون دیگر دارد. اضافه وزن و چاقی می‌تواند بر هورمون‌ها تأثیر گذار بوده و منجر به اختلالات هورمونی شود.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که اضافه وزن و چاقی در زنان و مردان می‌تواند تاثیرات منفی بر روی باروری داشته باشد. در زنانی که اضافه وزن دارند و یا چاق هستند، فرایند باروری دشوارتر و زمان‌برتر می‌شود و بعد از بارداری نیز احتمال ناموفق بودن بارداری در آنها بیشتر است. این مسئله به دلیل افزایش میزان هورمون‌ها در بدن افراد چاق و اضافه وزن بوده که این هورمون‌ها تاثیرات منفی بر روی باروری دارند. ترشح غیر طبیعی هورمون‌ها می‌تواند منجر به تاثیر اضافه وزن و چاقی بر باروری مردان و زنان گردد.

در زنان، وزن زیاد می‌تواند منجر به افزایش تولید انسولین شود که ممکن است باعث نامنظم شدن تخمک‌گذاری شود. همچنین، چاقی می‌تواند با افزایش تولید انسولین و ناباروری همراه باشد که به این همراهی سندرم تخمدان پلی کیستیک گفته می‌شود. این وضعیت با دوره‌های نامنظم قاعدگی، نبود تخمک‌گذاری، چاقی و افزایش سطوح هورمون‌های مردانه در بدن ارتباط دارد. در مردان، اضافه وزن و چاقی می‌تواند با افزایش تولید هورمون‌ها در بدن همراه باشد که باعث تاثیرات منفی بر روی تولید سلولهای جنسی می‌شود.

به طور کلی، اضافه وزن و چاقی می‌تواند تاثیرات منفی بر روی باروری در زنان و مردان داشته باشد و باید توجه ویژه‌ای به این مسئله داشته شود.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان ناباروری ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تاثیر اضافه وزن و چاقی بر باروری مردان مطالعه فرمایید.

منبع: دکتر. هایپر کلابز