در بیماران دیابتی که قند خون آنها به خوبی تحت کنترل است تا حد زیادی می توان از عوارض چشمی دیابت جلوگیری کرد و یا آن را به تعویق انداخت، ولی در بیمارانی که قند خون آنها بالا می باشد به مرور زمان قند خون بالا می تواند سبب پیدایش تغییراتی در رگ های کوچک بدن از جمله عروق شبکیه چشم شود و موجب بروز بیماری های چشم در افراد دیابتی مانند کاتاراکت (آب مروارید)، گلوکوم (آب سیاه) و یا رتینوپاتی (از بین رفتن عروق شبکیه) گردد.
انواع رتینوپاتی
رتینوپاتی یک واژه کلی است که برای بیان مشکلات عروقی در شبکیه چشم بکار می رود و در صورت عدم درمان می تواند منجر به نابینایی شود. برای جلوگیری از خونریزی شبکیه کنترل دقیق قند و فشار خون مهم است. ریتنوپاتی به دو نوع تکثیری (پرولیفراتیو) و غیر تکثیری (غیر پرولفراتیو) تقسیم می شود.
در نوع غیر تکثیری به علت وجود قند و رسوب آن در عروق شبکیه، تنگی رخ می دهد ممکن است این تغییر محسوس نبوده و علامتی نداشته باشد ولی اگر نقطه حساس دید در شبکیه (ماکولا) را درگیر کند کاهش بینیایی رخ می دهد که باید تحت درمان چشم پزشک قرار گیرد. در نوع تکثیری که حالت پیشرفته و خطرناک تری می باشد عروق آسیب دیده دچار انسداد شده و از بین می روند و عروق جدید ضعیف و شکننده بوده و ممکن است موجب خونریزی در سطح شبکیه شوند و قسمتی از شبکیه را دچار مرگ نمایند و اختلال بینایی ایجاد کنند.
علائمی که بعضی بیماران آن را شبیه مگس پران و بعضی با اشکالی شبیه به عنکبوت توصیف می نمایند و برخی آن را شبیه نگاه کردن از پشت پرده تاریک ذکر می کنند.
خونریزی شبکیه در دیابت
خونریزی شبکیه دردناک نمی باشد ولی در بیمار ایجاد رعب و وحشت می کند. این نوع خونریزی ها به لیزر درمانی خوب پاسخ می دهند بنابراین معاینات دوره ای چشم بسیار مهم است. در دیابت نوع ۱ که اکثر کودکان به آن مبتلا هستند ۵ سال پس از شروع بیماری معاینات چشم پزشکی لازم است در دیابت نوع ۲ از زمان تشخیص بیماری سالی یکبار معاینه چشم لازم است. لیزردرمانی در ۸۰ درصد موارد می تواند دید بیمار را حفظ و حتی بهتر نماید.
در صورت ایجاد اختلال در عروق شبکیه چشم ورزش ها و فعالیت هایی که فشار داخل چشم را بالا می برند مانند وزنه برداری و یا دویدن سریع خطرناک بوده و ممکن است موجب خونریزی داخل چشم شود. ورزش های سبک مانند پیاده روی و شنای آرام، رکاب زدن آرام روی دوچرخه ثابت، نرمش های سبک و یوگا پیشنهاد می شود. تجربه از دست دادن دید و یا کاهش بینایی بسیار ناراحت کننده بوده و نیاز به مشاوره و حمایت کامل خانواده دارند.
رتینوپاتی دیابتی اصلی ترین علت اختلال بینایی در گروه سنی ۷۴-۲۵ سال می باشد. در ۲۵ درصد افراد دیابتی یکی از اشکال رتینوپاتی وجود دارد. زنان مبتلا به دیابت pre-GDM لازم است قبل از حاملگی و در سه ماهه اول تحت معاینه قرار بگیرند و معاینه چشم سالیانه یکبار تکرار شود. ولی افراد مبتلا به دیابت بارداری (GDM) دچار رتینوپاتی نمی شوند.
دیابت شایعترین علت نابینایی قابل پیشگیری در دنیاست. هرگونه بیماری های چشم در افراد دیابتی باید جدی گرفته شود. دو بینی می تواند ناشی از فلج اعصاب حرکتی چشم و تاری دید نشانه رتینوپاتی یا کاتاراکت باشد. در صورت وجود علائم خطر در بیماران معاینه بیماران توسط چشم پزشک باید هر شش ماه یکبار انجام شود. علایم خطر عبارتند از: گذشت بیش از ۱۰ سال از بیماری دیابت. آلبومینوری. پرفشاری خون. نوروپاتی. قطع اندام تحتانی ناشی از دیابت. پیوند کلیه. دیالیز. در افراد مبتلا به رتینوپاتی فشارخون باید زیر ۱۳۰/۸۰ mmHg و HbA1c کمتر از ۷ درصد باشد.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” درمان دیابت و مرض قند ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری های چشم به علت دیابت مطالعه فرمایید.
منبع: کتاب راهنمای دیابت
