post_image

بیمارى‌هاى شایعى که به علت اختلال در غدد داخلى بدن ایجاد مى‌شود که بیماری های غدد شامل دیابت، چاقی، افزایش چربی خون و بیماری های غدد ناشى از کمبود ید مى‌باشند.

انواع بیماری های غدد

  • بیماری های غدد ناشی از کمبود ید

هورمون هاى تیروئید در تنظیم سوخت‌وساز و متابولیسم بیشتر یاخته‌هاى بدن و نیز پدیدهٔ رشدونمو، به ویژه در دوران نوزادی، کودکى و نوجوانى نقش چشم‌گیرى دارند. غده تیروئید براى اینکه بتواند هورمونهاى تیروئید را به مقدار کافى سنتز و ترشح نماید باید

اولاً: داراى یاخته‌هاى طبیعى باشد،

ثانیاً: مقادیر طبیعى هورمون تیروتروپین (TSH) از هیپوفیز ترشح شود و

ثالثاً: مقدار کافى ید دراختیار داشته باشد.

کمبود یُد سبب اختلال در کار غده تیروئید شده و بسته به شدت کمبود یُِد و اینکه کمبود در چه زمانى اثر گذاشته باشد، باعث مى‌شود که عوارض و تغییرهائى در بدن بروز نماید که به‌مجموعهٔ آنها اختلال‌هاى ناشى از کمبود یُد (Iodine Deficiency Disorders-IDD) گفته مى‌شود.

کم کاری مادرزادی تیروئید یکی از عوامل مهم قابل پیشگیری عقب افتادگی ذهنی در نوزادان است . شیوع بالای بیماری در کشور و عوارض جبران ناپذیر مغزی بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان بیماری های غدد به موقع که جز با غربالگری بیماری قابل پیشگیری نمی باشد ، مسئولین وزارت بهداشت را بر آن داشت تا برنامه غربالگری هیپوتیروئید نوزادان و بیماری های غدد را در سطح ملی برنامه ریزی نماید .

به ‌علت بارندگى‌ها، جارى‌شدن سیل و یخبندان‌ها طى سال‌هاى متمادی، در اکثر نقاط دنیا یُد موجود در خاک شسته شده است و در نهایت مواد گیاهى و حیوانى فاقد یُد کافى مى‌شوند و انسان‌هائى که از این منابع استفاده مى‌کنند، یُد کمترى دریافت مى‌دارند. میزان مورد نیاز یُد، دست‌کم ۱۰۰ میکروگرم در روز است که با استفاده از منابع گیاهى و حیوانى تأمین مى‌شود. بیشترین بیماری های غدد مربوط به زمانى است که میزان ید دریافتى زنان باردار به‌شدت کاهش یابد و چون یُد کافى به جنین نمى‌رسد، تولید هورمون هاى تیروئید کاستى مى‌یابد. یاخته‌هاى عصبى مغز، بخصوص در ماه‌هاى سوم تا پنجم زندگى درون رحمی، براى رشد و نمو صحیح نیاز فراوان به هورمون تیروکسین دارند. عدم وجود مقدار کافى تیروکسین سبب اختلال در رشد سلول‌هاى مغز و در نتیجه عوارض شدید عصبى – ذهنى مى‌شود که پس از تولد بروز مى‌نماید و متأسفانه پس از تولد با تجویز هورمون‌هاى تیروئید برطرف نمى‌گردد.

  • بیماری های غدد و افزایش چربی های خون

چربى اگزوژن (مواد چربى که با خوردن غذا وارد بدن مى‌شود) و نیز چربى آندروژن (لیپیدهایى که توسط کبد تولید مى‌شود) ازطریق پلاسما به بافت‌هاى محیطى براى سوخت‌وساز (بافت ماهیچه‌اى و قلب)، ذخیره (بافت چربی) و نیز تولید مواد هورمونى (آدرنال و گونادها) انتقال مى‌یابد.
لیپیدها در پلاسما بصورت کمپلکس‌هاى درشت مولکولى به‌نام لیپوپروتئین حمل مى‌شوند. لیپوپروتئین‌ها قطعه‌هاى کروى هستند متشکل از صدها مولکول لیپید و مولکول‌هاى پروتئین لیپیدهاى غیرقطبى یعنى کلسترول استریفیه و ترى‌گلیسریدها در مرکز لیپوپروتئین قرار مى‌گیرند و در سطح، فسفولیپیدها، کلسترول آزاد و مولکول‌هاى درشت پروتئینى جاى دارند. این پروتئین‌ها که آپولیپوپروتئین (Apolipoprotein) خوانده مى‌شوند، نقش اساسى در انتقال و متابولیسم لیپیدها دارند.
به‌طور کلى اختلال‌هاى لیپید پلاسما را مى‌توان به دو گروه کلى تقسیم کرد:
۱. افزایش لیپیدهاى پلاسما (هیپولیپوپروتئینمى‌ها)
۲. کاهش لیپیدهاى پلاسما (هیپولیپوپروتئینمى‌ها)
درصورتى که کلسترول پلاسما کمتر از ۱۰۰mg/dl باشد، هیپوکلسترولمى تلقى مى‌شود. اختلال‌هاى هیپوکلسترولمى نادرند، بنابراین اهمیت اپیدمیولوژى ندارند. مشکل اصلى اینگونه بیماران اختلال در جذب ویتامین‌هاى محلول در چربى مى‌باشد.

  • بیماری های غدد و چاقی

چاقى بیمارى مزمنى است که شایعترین اختلال متابولیسم چربى و بیماری های غدد در انسان است. به‌دنبال صنعتى‌شدن و زندگى ماشینى در بسیارى از جوامع پیشرفته، بتدریج اضافه وزن و چاقى از معضل‌هاى اصلى بهداشتى – درمانى کشورها قلمداد شد. شواهد موجود نشان مى‌دهد که بیماری های غدد و چاقی به‌سرعت در جوامع در حال پیشرفت با افزایش دریافت انرژى و کمى تحرک، بویژه در شهرنشین‌ها، در حال افزایش است.

  • بیماری های غدد و دیابت

بیمارى دیابت، شایعترین بیماری های غدد ناشى از اختلال‌هاى متابولیسم و پنجمین علت مرگ‌ومیر در جوامع غربى است. بیماریزایى مرض قند، چه ازنظر هزینه درمانى و چه ازجهت ازکارافتادگی، بسیار بالا و یکى از عمده‌ترین مسائل بهداشتى – درمانى انسانها است. اگرچه در سده اخیر درمورد سبب‌شناختی، بیماریزایی، فیزیوپاتولوژی، پیشگیرى و درمان بیماری های غدد مطالعه‌هاى زیادى انجام شده است، دانش ما در این مورد کاستى‌هاى بسیارى دارد و پیشگیرى از عوارض دیررس دیابت در بیشتر موارد با عدم موفقیت همراه است.

برای آشنایی با ” اختلالات غدد درون ریز ” بر روی لینک کلیک کنید.

منبع: ویستا. دانشگاه علوم پزشکی کاشان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
You need to agree with the terms to proceed

فهرست
Call Now Buttonتماس و مشاوره