مایعات بدن از طریق دو سیستم گردش خون و لنف جابجا می شوند. مویرگ های خونی در هر نقطه از بدن بدون وقفه در حال ترشح آب، پروتئین و سایر مواد به فضای بین سلولی هستند. قسمت عمده آب و مواد خارج شده از مویرگ ها به داخل وریدها بازجذب شده و مجددا” وارد گردش خون می شوند.
در این میان مولکول های درشت پروتئین قادر به عبور ازجدار وریدها نبوده لذا به همراه مقداری آب وارد عروق لنفی شده و از طریق سیستم گردش لنف از محیط خارج می شوند. مایع لنف در مسیر خود از داخل غدد لنفی، که در واقع ایستگاه های فیلتر کننده لنف به شمار می روند، عبور و نهایتا” در نزدیکی قلب وارد گردش خون می شود.
اگر بنا به دلایل مختلف سیستم لنفی قادر به خارج کردن مایع لنف ازموضع نباشد، آب و پروتئین در بافت تجمع می یابد که به آن ورم لنفی یا لنف ادم می گوییم. این ورم در هر نقطه ای از بدن می تواند ایجاد شود ولی اغلب در دست یا پا اتفاق می افتد
لنف ادم به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود:
نوع اولیه به دلیل وجود اختلالات ساختمانی یا عملکردی که در زمان جنینی به وجود آمده ظاهر می شود
نوع ثانویه فرم شایع تر بیماری است و به دنبال انسداد و تخریب مسیرهای لنفاوی در اثر عفونت، صدمات بافتی ناشی از تصادفات و یا جراحی ها بوجود می آید. بیماری های بدخیم چه از طریق تهاجم مستقیم به سیستم لنفی و چه به دنبال جراحی و رادیوتراپی برای درمان سرطان، می توانند علت لنف ادم شوند . به طور متوسط حدود ۳۰% از مبتلایان به سرطان پستان ممکن است بعد از درمان بیماری در طول عمر خود مبتلا به لنف ادم شوند.
علائم و نشانه ها
بیماری بصورت ورم پا یا دست بدون درد و تغییر در رنگ یا ظاهر اندام بروز می کند. ورم از انگشتان شروع و به طرف بالا گسترش می یابد. معمولا ورم دست و پا طی چندین ماه و اندک اندک ایجاد می گردد . ورم در طول روز و با پایین نگه داشتن اندام افزایش می یابد و با بالا نگه داشتن طی خواب شبانه از میزان تورم تا حدی کم می گردد ولی از بین نمی رود .
در اکثر موارد این بیماری بعد از چندین سال از شروع آن و بعد از مراجعات متعدد به پزشکان مختلف و انجام آزمایشات مکرر از سیستم قلبی ، کبدی ، کلیوی و وریدی تشخیص داده می شود.
عوارض
لنف ادم به عنوان یک بیماری پیشرونده می تواند موجب عوارض آزار دهنده و ناتوان کننده شود:
ورم لنفی زمینه را برای رشد میکربها فراهم نموده و عضو مرتبا” دچار عفونت نسج نرم به نام لنفانژیت میشود که در بسیاری از موارد برای درمان لنف ادم به بستری در بیمارستان نیاز است.
سنگینی موجب درد، بی حسی و محدود شدن حرکات عضوشده و کارایی بیمار را درمحیط کار و منزل به مرور کم می کند.
اثرات روانی این بیماری چشمگیر بوده و به مرور موجب افسردگی و کناره گیری فرد از اجتماع می شود.
افراد در معرض ابتلا
به طور قطع نمی توان پیشگویی کرد که چه کسی در آینده دچار لنف ادم خواهد شد، اما وضعیت های خاصی ممکن است احتمال وقوع آن را بیشتر کنند. این موارد عبارتند از:
جراحی های وسیع و تخلیه تعداد زیاد غدد لنفاوی زیر بغل و ناحیه کشاله ران
پرتودرمانی بعد از انجام عمل جراحی به زیر بغل و ناحیه کشاله ران
عفونت دست و یا صدمه به عروق لنفاوی
