[sbu_post_image]
اندومتر یا لایه پوشاننده داخل رحم نامیده می‌شود. وقتی این بافت در مناطق خارج از رحم مشاهده می‌شود، به آن بیماری اندومتریوز گفته می‌شود. به عنوان مثال، وقتی بافت اندومتر در حفره صفاقی، تخمدان‌ها و روده‌ها دیده می‌شود، این بیماری تشخیص داده می‌شود. بافت اندومتر نسبت به تغییرات هورمونی در طول دوره قاعدگی حساس است. این تغییرات هورمونی بر روی بافتهای اندومتریوزی خارج از رحم نیز تأثیرگذار است. این تغییرات هورمونی در انتهای هر دوره قاعدگی منجر به ریزش اندومتر می‌شود که به صورت خون قاعدگی از بدن دفع می‌شود. این نوسانات در اندومتریوز باعث خونریزی در ضایعات خارج رحمی، به همراه تورم و التهاب می‌شود و در نهایت منجر به جا ماندن نسج جوشگاهی (اسکار) می‌شود.
علل ایجاد بیماری اندومتریوز
فرضیاتی که در ایجاد اندومتریوز مطرح هستند عبارتند از:
– برگشت خون قاعدگی از طریق لوله‌های رحمی به سمت محوطه شکمی
– دخالت سیستم ایمنی در ایجاد این بیماری
– انتقال سلول‌های اندومتریال از طریق سیستم لنفاوی
– تبدیل شدن سایر سلول‌ها به سلول‌های اندومتریال (متاپلازی سلومیک)،
– در سال‌های اخیر آلودگی‌های محیط زیست نیز از علل غیرقابل انکار این بیماری به شمار می‌آورند.
علایم بیماری اندومتریوز
بیماری اندومتریوز طیف وسیعی از علایم را ایجاد می‌کند و گاهی نیز می‌تواند بدون علامت باشد. این علایم عبارتند از:
– دردهای ناحیه لگنی قبل و حین قاعدگی بویژه دردهای لگنی در زنان جوانی که درد در آنها علی‌رغم استفاده از مسکن و قرص های ضد بارداری هم چنان پایدار است.
– خونریزی زیاد قاعدگی
– درد حین دفع ادرار و مدفوع
– کیست‌های ناحیه لگنی مقاوم به درمان‌های طبی
– سقط جنین
– ناباروری
– لکه بینی قبل از پریود و یا لکه بینی بعد از پریود : خونریزی رحمی بین دو عادت ماهانه در اصطلاح متروراژی گفته می‌شود که مشکلی رایج به ویژه در میان نوجوانان و بانوان نزدیک به سن یائسگی است. اندومتریوز (رشد بافت رحم در خارج رحم) یکی از دلایل ایجاد این مسئله می باشد .
در صورت مشاهده هریک از علایم فوق یا مجموعه‌ای از آنها، پزشک خود را در جریان بگذارید. پزشک با گرفتن شرح حال دقیق و انجام معاینات بالینی و در صورت لزوم انجام آزمون‌های پاراکلینیکی به تشخیص بیماری اندومتریوز می‌رسد؛ اما تشخیص نهایی و دقیق بیماری اندومتریوز از طریق جراحی به شیوه لاپاروسکوپیک مقدور است.
نازایی ناشی از بیماری اندومتریوز
اگر زنی در سن باروری با بیماری اندومتریوز روبه‌رو شود، احتمال نازایی نیز وجود دارد. بنابراین، افرادی که سابقه این بیماری را دارند یا با آن مواجه شده‌اند، نیاز به درمان تحت نظر پزشک دارند و توصیه می‌شود که زودتر به فکر بچه‌داری بیفتند، زیرا بیماری اندومتریوز می‌تواند باعث کاهش باروری یا ناباروری زنان شود. در این موارد، درمان های پزشکی شدید مانند جراحی برای از بین بردن بافتهای اندومتریوز انجام می‌شود و سپس با استفاده از روش‌های درمانی مختلف به زنان کمک می‌شود تا باروری خود را بهبود بخشند.
بیماری اندومتریوز ترسناک یا مشکل خاصی نیست و تنها نیاز به پیگیری دارد. این بیماری تنها منجر به ناراحتی و اذیت فرد می‌شود و به سمت سرطان یا مشکلات بزرگ‌تر پیش نخواهد رفت. بنابراین، جایی برای نگرانی وجود ندارد و با وجود بیماری اندومتریوز می‌توان به زندگی عادی ادامه داد، با این حال باید پس از تشخیص و درمان، زیر نظر پزشک قرار بگیرید.
بیماری اندومتریوز درجات مختلفی دارد، از جمله خفیف، متوسط و شدید. در موارد شدید، به دلیل وجود چسبندگی‌های لگنی ممکن است بارداری دشوار باشد. در درجات متوسط، بیماری اندومتریوز ممکن است بیمار بتواند باردار شود و در موارد خفیف نیز آنها تفاوتی با افراد عادی ندارند. مهم است که بیماران بدانند با تشخیص اندومتریوز، امکان بارداری به کلی از بین نمی‌رود.
درمان بیماری اندومتریوز
درمان بیماری اندومتریوز بسته به سن بیمار، نوع، شدت، مدت زمان علائم و ارگان‌های درگیر، انتخاب می‌شود. داروهای مسکن معمولاً به عنوان گام اول درمان استفاده می‌شوند. گاهی از داروهای کاهنده واکنش اندومتر نسبت به نوسانات هورمونی استفاده می‌شود. اگر بیمار نابارور باشد، روش‌های کمکی برای بارور سازی برای او در نظر گرفته می‌شود.
عمل لاپاراسکوپی یکی از روش‌های درمانی برای اندومتریوز است. جراح قادر است ضایعات اندومتریوزی را از روی ارگان‌ها بردارد. این اقدام به عنوان یک روش تشخیصی و درمانی قطعی (استاندارد طلایی) برای اندومتریوز محسوب می‌شود. اگر اقدام مناسب به موقع انجام نشود، بیماری اندومتریوز پیشرفت می‌کند و گستردگی و عمق بیشتری می‌یابد که درمان آن را دشوارتر می‌کند و ممکن است نیاز به روش‌های تهاجمی‌تری برای از بین بردن آن باشد و گاهاً قابلیت باروری بیمار با خطر جدی مواجه می‌شود.
داشتن برنامه‌ای مرتب در مورد خواب و تغذیه کافی و تجربه زندگی بدون استرس باعث می‌شود که خانم‌ها عادت ماهانه راحت‌تری را تجربه کنند. افرادی که بیماری اندومتریوز دارند نیز باید این موارد را در نظر داشته باشند. همچنین، بهتر است مصرف مواد محرک مانند کافئین (قهوه غلیظ، چای زیاد و شکلات‌های تلخ) کاهش یابد.
برای آشنایی با ” انواع اختلالات قاعدگی ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: دانشنامه پزشکی. جام جم آنلاین
