رشد قدی از دوران جنینی داخل رحم آغاز می‌شود و بعد از آن هم ادامه پیدا می‌کند. طوری که بعد از تولد در دو سال اول بیشترین رشد را داریم. در زمان تولد بچه‌ها به طور متوسط حدود ۵۰ سانتی‌متر قد دارند. در سال اول ۵ سانت و در سال دوم ۱۲ تا ۱۳ سانت دیگر به آن اضافه می‌شود. بعد از آن سرعت رشد کم می‌شود و تا زمان بلوغ حدودا سالی ۶ سانتی‌متر به طول قد اضافه می‌شود. در زمان بلوغ نیز جهش رشد قد را داریم که در دخترها حدود ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر و در پسرها حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر به طول قدشان اضافه می‌شود. زمان بسته شدن صفحه رشد در دخترها بین ۱۵ تا ۱۷ سالگی و در پسرها بین ۱۶ تا ۱۸ سالگی است. بعد از بسته شدن صفحه رشد دیگر افزایش قد نداریم. به همین خاطر با بلوغ زودرس و کوتاهی قد، هرگونه تبلیغی مبنی بر افزایش قد بعد از بلوغ بیشتر شبیه به کلاهبرداری است. درکل تبلیغاتی که در مورد داروها، صندل‌های افزایش قد و… می‌شود، پایه و اساس علمی ندارند.
تاثیر بلوغ زودرس بر افزایش قد
یکی از موارد موثر بر قد، سن بلوغ است. هرچه بلوغ زودتر اتفاق بیفتد جهش رشدی قد سریعتر خواهد بود و اگر قد کودک را در همان لحظه با همسالان خودش مقایسه کنیم می‌بینیم از همه بلندتر است اما وقتی صفحات رشدش بسته می‌شود بقیه افراد رشد می‌کنند و او دیگر افزایش قد پیدا نمی‌کند. بنابراین چنین افرادی در زمان بلوغ از بقیه بلندترند اما معمولا در آینده نسبت به بالغین دیگر کوتاه‌تر خواهند بود. در بررسی بلوغ از جداول و منحنی‌های رشد استفاده می‌شود تا اگر قد فرد پایین‌تر از این منحنی‌ها باشد ارزیابی آزمایشگاهی و رادیولوژی انجام شود. برای تعیین سن استخوانی فرد معمولا عکس مچ دست گرفته می‌شود و بعد براساس سن تخمین زده می‌شود که آیا نیاز به درمان و به تعویق انداختن بلوغ هست یا خیر. نکته دیگر سرعت رشد است. ممکن است فرد براساس ژنتیک قد کوتاهی داشته باشد اما سرعت رشدش مناسب باشد. این افراد را ممکن است فقط تحت نظر بگیریم و تحت درمان دارویی قرار ندهیم.
هنگامی که بلوغ زودرس اتفاق می افتد صفحات رشد بر اثر افزایش هورمون ها بسته می شود در این صورت قد نهایی کوتاه تر می شود.
بلوغ زودرس باعث می شود فرآیند رشد زودتر متوقف شود و در نهایت طول قد افرادی که دچار بلوغ زودرس می شوند، کوتاه بماند. در بلوغ زودرس، پیدا شدن صفات ثانویه در پسرها زودتر از ۹ سالگی و دخترها کمتر از ۸ سالگی است. آشکار نشدن علائم بلوغ در پسرها تا ۱۴سالگی و در دخترها تا ۱۳سالگی را بلوغ دیررس می خوانیم که عوامل این دو مورد باید بررسی و درمان شوند.
بلوغ تحت تأثیر ترشحات هورمون های غده هیپوفیز است. این غده نیز تحت تاثیر مغز یا غده هیپوتالاموس است. ساعت بیولوژیک بدن به نحوی تنظیم شده که حوالی سن بلوغ فعال می شود و هورمون هایی ترشح می کند که باعث می شود غدد جنسی وارد دوران بلوغ شوند و ما صفات ثانویه را بعد از بلوغ در دختران و پسران شاهد باشیم. شناسایی شرایط زمینه ای بلوغ زودرس و دیررس مهم است. شرایط متفاوتی باعث ایجاد اختلال در تنظیم سن بلوغ، بلوغ زودرس و کوتاهی قد می شود که از دلایل عمده آن می توان به بیماری های هورمونی، بیماری های غدد هیپوفیز، هیپوتالاموس، کم کاری غده تیروئید یا ترشحات و فعالیت زودهنگام غدد جنسی اشاره کرد.
برای آشنایی با ” درمان بلوغ زودرس ” و ” روش های افزایش قد ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: بیتوته. میگنا. باشگاه خبرنگاران جوان
