انسولین هورمونی است که توسط سلول های بتای جزایر لانگرهانس پانکراس ترشح می شود. وجود هورمون انسولین برای متابولیسم کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها بسیار ضروری می باشد. بیمارانی که سن آنها کمتر از ۱۸ سال باشد یا دارای کاهش وزن شدید بوده و کتونمی یا کتونوری داشته باشند باید از ابتدای تشخیص تحت درمان دیابت با انسولین قرار گیرند. همچنین در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ که مدت ها تحت درمان با قرص بوده و مصرف قرص آنها افزایش یافته و کنترل قند خون مطلوب صورت نمی گیرد. اضافه کردن انسولین به رژیم درمانی لازم است و بیمارانیکه در شرایط استرس زا و بیماری حاد و عفونت ها، کورتون درمانی و جراحی قرار می گیرند نیاز به تزریق انسولین دارند در حال حاضر انسولین به روش تزریق با سرنگ یا قلم انسولین و یا پمپ انسولین استفاده می شود.
انواع انسولین
انسولین های سریع الاثر (Rapid Acting)
- انسولین لیسپرو (Lispro)
جذب آن سریعتر است. شروع اثر آن ۱۵ دقیقه بعد از تزریق است. اوج اثر آن ۷۵-۳۰ دقیقه بوده و طول اثر آن ۳ ساعت می باشد. کنترل قند خون بعد از غذا با انسولین لیسپرو بهتر از انسولین رگولار انجام می شود و احتمال بروز هیپوگلیسمی بعد از غذا کاهش می یابد. استفاده از این نوع انسولین برای کودکان و نوجوانان بهتر است.
- انسولین آسپارت
نوع دیگری از انسولین سریع الاثر است که زمان اثر و کاربرد آن شبیه انسولین لیسپرو می باشد.
انسولین های کوتاه اثر (Short Acting)
- انسولین رگولار (Regular)
کاملاً شفاف و بی رنگ بوده نیم ساعت قبل از غذا تزریق می شود. شروع اثر آن حدود ۳۰ دقیقه بعد از ترزیق است اوج اثر آن ۳-۲ ساعت بعد از تزریق بوده و طول اثر آن ۶-۴ ساعت می باشد.
انسولین متوسط الاثر (Intermediate acting)
- انسولین NPH
رنگ آن کدر (شیری) است. شروع اثر آن ۴-۲ ساعت و اوج اثر آن ۱۰-۴ ساعت و طول اثر آن ۱۸-۱۰ ساعت می باشد. برای اثر بخشی بهتر گاهی لازم است انسولین و NPH با هم مخلوط شوند در این مواقع دقت شود که اول انسولین رگولار و بعد NPH در سرنگ کشیده شود. امروزه انسولین های مخلوط آماده برای افراد پیر و افرادی که در مخلوط کردن انسولین ها مشکل دارند در دسترس می باشد که با غلظت های ۳۰ درصد رگولار و ۷۰ درصد NPH و یا ۵۰ درصد رگولار و ۵۰ درصد NPH مخلوط شده اند.
انسولین های طویل الاثر (Long Acting)
- انسولین اولترالنت
شروع اثر حدود ۳ ساعت بعد از تزریق اوج اثر ۱۴-۸ ساعت است. این نوع انسولین در بازار دارویی ایران وجود ندارد. انسولین گلارژین (Lantus): نوعی انسولین طولانی اثر صناعی جدید است که شروع آن ۴-۲ ساعت بعد از تزریق بوده و اوج اثر ندارد و طول اثر آن حدود ۲۴ ساعت است و تزریق یکبار در روز کفایت می کند در روز کفایت می کند. در این نوع انسولین بعلت فقدان پیک اثر احتمال بروز هیپوگلیسمی کم است. این دارو به شکل قلم ۳۰۰ واحدی و ۱۰۰۰ واحدی وارداتی در بازار موجود است ظاهر آن شفاف بوده و راه مصرف آن زیر جلدی است.
- انسولین استنشاقی
این نوع انسولین ها به شکل اسپری بوده که از طریق بینی جذب می شوند. این انسولین کوتاه اثر بوده و قند خون را سریع کاهش می دهد با استنشاق انسولین این هورمون وارد ریه ها شده و از آنجا جذب جریان خون می شود مصرف این دارو در افراد سیگاری یا اشخاصی که دچار بیماری تنفسی هستند، محدودیت دارد. این نوع انسولین در بازار دارویی ایران وجود ندارد و بعلت بالا بودن هزینه تولید آن در برخی کشورهای به صورت محدود تولید می شود.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” کنترل قند خون با انسولین ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دیابت مطالعه فرمایید.
منبع: کتاب راهنمای دیابت
