افزایش پرولاکتین خون یک بیماری نسبتاً شایع است که می تواند منجر به اختلالات عادات ماهیانه و نازایی در زنان و اختلالات جنسی در مردان شود. هورمون پرولاکتین مسئول تولید شیر توسط پستانها است و یکی از علائم مهم آن در خانمها ترشح نابجای شیر می باشد. ترشح این هورمون متناوب است و خواب، استرس و هر نوع تحریک قفسه سینه سبب ترشح هورمون پرولاکتین می شوند. پرولاکتین هورمونی است که از بخش قدامی غده هیپوفیز آزاد می‌شود. ترشح پرولاکتین با آزاد شدن هورمون دوپامین از هیپوتالاموس تنظیم (مهار) می‌شود. هورمون آزادکننده تیروتروپین مترشحه از هیپوتالاموس که باعث آزاد شدن TSH از آدنوهیپوفیز می‌شود، نیز باعث افزایش پرولاکتین و ناباروری می‌گردد. بنابراین، در کم کاری تیروئید افزایش پرولاکتین دیده می‌شود. مانند سایر هورمون‌های مترشحه از آدنوهیپوفیز ترشح پرولاکتین نیز تغییرات شبانه روزی دارد (حداکثر ترشح آن طی خواب و حداقل آن بین ۱۰ صبح تا ۱۲ ظهر است).
افزایش پرولاکتین اغلب ناشی از وجود تومور خوش‌خیم در قاعده غده هیپوفیز است، بنابراین توصیه می‌شود که برای تمام بیماران مبتلا به هایپر پرولاکتینوما، یک CT – اسکن یا MRI از منطقه sella turcica نیز انجام شود. علایم هیپرپرولاکتینمی در زنانی که در دوران شیردهی نیستند به صورت ترشح شیر از پستان مشخص می‌شود. پرولاکتینوما علت ۲۰-۱۵٪ موارد آمنوره ثانویه است. افزایش پرولاکتین ممکن است با اضطراب و افسردگی همراه باشد. برای رفع این مشکل مصرف داروی بروموکریپتین یا کابرگولین (آگونیست‌های دوپامین) موفقیت‌آمیز است اما در بعضی موارد نادر غده باید برداشته شود.
علل افزایش پرولاکتین
علل طبیعی افزایش پرولاکتین
در زمان بارداری و شیردهی میزان پرولاکتین بالا کاملا معمولی است. در مواردی که استرس روحی وجود دارد و در زمان خواب میزان آن به طور طبیعی بالا می رود. افزایش کاذب پرولاکتین به علت وجود مولکول های غیر فعال این هورمون دیده شده است که علائمی ایجاد نکرده است.
علل غیر طبیعی افزایش پرولاکتین
از علل مهمی که به طور بیماری زا باعث بالا رفتن مقدار پرولاکتین خون می شوند، شامل:
- کم کاری تیروئید
- استفاده از بعضی داروها، به خصوص داروهایی که جهت درمان بیماری های روانی داده می شود.
- بیماریهای کبد و کلیه ها و تخمدان ها
- تومورهای هیپوفیز
- تحریک نوک پستان ها
- صدمات و ضایعات قفسه سینه به علت درگیری اعصاب پستان ها
در بسیاری از موارد علت بالا بودن پرولاکتین نامشخص می باشد. اندازه گیری میزان پرولاکتین خون و تست های تیروئید و غیره و انجام MRI از نظر وجود تومور هیپوفیز برای تشخیص علت توصیه می شود.
درمان پرولاکتین بالا و ناباروری
اگر به علت آدنومای هیپوفیز در شما مشکل تخمک گذاری به وجود آمده، ممکن است پزشک برای شما بروموکریپتین تجویز کند. آدنومای هیپوفیز، غده ای خوش خیم در هیپوفیز است که باعث می شود ترشح پرولاکتین در آن افزایش یابد که همین امر باعث کاهش سطوح استروژن در بدن شده و تخمک گذاری را مهار می کند.شرایط به وجود آمده، قطع عادت ماهیانه به علت زیادی پرولاکتین در بدن، یکی از علل نادر به وجود آورنده مشکلات باروری است.
بروموکریپتین، به دو شکل قرص واژینال و قرص دهانی برای درمان افزایش پرولاکتین و ناباروری مصرف می شود. قبل از این که سطح پرولاکتین در شما افت کند ،ممکن است که نیاز باشد که برای چند ماه این دارو مصرف شود و ممکن است که نیاز باشد تا پزشک دوز این دارو را برای شما تنظیم کند. همین که سطح پرولاکتین به میزان نرمال رسید، عادت ماهیانه و تخمک گذاری در شما مجددا آغاز خواهد شد و شما و همسرتان می توانید به طور طبیعی بچه دار شوید مگر آنکه انواع دیگری از مشکلات باروری هم در شما موجود باشد. اگر شما بعد از چند ماه باردار نشدید، ممکن است لازم باشد تا درمان های بیشتری در شما صورت گیرد.
برای آشنایی با ” علائم پرولاکتینوما ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: نی نی های ما. آزمایشگاه نیلو. پزشک آنلاین
