مقدمه و تعریف:
درمجموع اختلالات تیرویید شامل کم کاری،پرکاری،گواتر یابزرگ شدن تیرویید ودست آخر گره یاهمان ندول تیرویید می باشند و کلا ۷تا۸درصد جمعیت با مشکلات تیرویید در گیر هستند. باید توجه داشت که هر کدام از اختلالات تیرویید می تواندبا گواتر(بزرگ شدن تیرویید)همراه باشند ولی در ۹۰درصد موارد گواتر همراه با عمل کردن نرمال تیرویید می باشد.
دراین میان گره های تیروئید به صورت توده های قابل لمس و متمرکز غده تیروئید است. گره های خوشخیم و غیر سرطانی خیلی شایعتر از گره های بدخیم هستند، ولی به علت وجود احتمال بدخیم بودن درتمام گرههای تیروئید نیاز به بررسی دقیق وجود دارد.
شیوع: درسونوگرافی ازتیرویید در۵۰تا۶۰درصد جامعه گره یافت می شودولی گره هایی که نیاز به توجه پزشکی دارندشیوع آن در بالغین ۳تا۵درصد ودر کودکان یک ونیم درصداست.
گرچه شیوع گره تیروئید در بالغین شایع تر از کودکان است، ولی شانس بدخیم بودن گره تیروئید در کودکان بیشتر است۰ ۱۵) درصد). بعضی از محققین اعتقاد دارند که گرههای تیروئید در کودکان غالباً بدخیم هستند و هر چه زودتر باید برداشته شود.
- علل گره تیروئید:
- ۱-گره فولیکولر تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن(هاشیموتو)
- ۲-ناهنجاریهای مادرزادی مانند عدم تشکیل یک لوب
- ۳-آبسه تیروئید
- ۴-کیست ساده
- ۵-بیماریهای غیر تیروئیدی مثل لنفوم وتراتوم
- ۶-تومورها (خوش خیم یا بدخیم)
تشخیص:
گرههای تیروئید معمولاً بدون علامت هستند و اغلب به وسیله بیمار، والدین و یا پزشک تشخیص داده میشوند. علائمی مثل گرفتگی صدا، فشارجلوی گردنی، درد، سرفه و اختلال بلع ممکن است وجود داشته باشد. البته درد علامت نامعمول است و در صورت وجود آن باید به خونریزی تیروئید، التهاب تیروئید و بدخیمی و کانسر مدولاری شک کرد.
علائمی که احتمال بدخیمی گره را افزایش میدهند شامل موارد زیر میباشند:
۱- اشعه درمانی سر یا گردن
۲- وجود سرطان تیروئید در فامیل
۳- رشد سریع گره
۴- اختلال بلع
۵- گرفتگی صدا
۶- وجود گره لنفاوی گردن
۷- گره هایی که در معاینه فیزیکی قوام سخت داشته و چسبندگی به بافتهای اطراف دارند
۸- سن زیر ۲۰ سال
۹- گره های بزرگ تر از ۳ سانتیمتر در سونوگرافی
معاینه فیزیکی: بهترین روش معاینه تیروئید لمس تیروئید از پشت و در حالی که گردن کمی به پشت خم شده میباشد و پس از معاینه از بیمارمیخواهیم عمل بلع را انجام هد و دوباره معاینه را انجام دهیم. غدد لنفاوی گردن نیز باید بررسی شوند.
ارزیابی آزمایشگاهی:
- ارزیابی آزمایشگاهی شامل اندازه گیری موارد زیر میباشد:
- TSH
- T3
- T4
- پادتن های تیروئید
- سونوگرافی
- بافت برداری ظریف سوزنی از تیروئید(FNA)
- · اسکن:نکته ای که اکثر مردم ومتاسفانه خیلی از پزشکان در مورد آن دچار اشتباه می شوند استفاده ازمواد رادیواکتیو یا همان اسکن برای تصویر برداری از تیرویید است باید توجه داشت که اسکن فقط در موارد پرکاری تیرویید وابتلا به سرطان که قبل از انجام اسکن با آزمایش وFNAاثبات شده اند انجام میشود ودر کم کاری تیرویید هیچ جایگاهی ندارد .
- · ضمناً تیروگلوبولین خیلی بالا نشان دهنده سرطان تیروئید است.(Tg)
ارزیابی گرهی که از نظر کلینیکی منفرد(تک) است با اندازه گیری هورمونهای تیروئید شروع میشود. اگرTSHسرکوب شده بود، اسکن تیروئیدبرای رد آدنوم سمی انجام میشود. معمولاً هورمون محرک غده تیروئید سرم طبیعی است و اداره بیمار بر اساس نتایج سلول شناسی است. حساسیت بافت برداری ظریف سوزنی ، ۸۳ درصد و اختصاصی بودن آن ۹۲ درصد میباشد.
در موارد زیر بافت برداری ظریف سوزنی در کودکان منع استفاده دارد و بایستی عمل جراحی انجام پذیرد:
- · سابقه اشعه درمانی سر یا گردن، وجود سرطان تیروئید در فامیل، رشد سریع گره، اختلال بلع، گرفتگی صدا، بیماری گره لنفاوی گردن وگرههایی که در معاینه فیزیکی قوام سخت داشته و چسبندگی به بافتهای اطراف دارند. بعضی از محققین عقیده دارند چون احتما ل سرطان وجود دارد بایستی تمام گره ها در کودکان با جراحی برداشته شوند.
درمان: در صورتی که مقدارTSHبالا و پادتنهای تیروئید وجود داشته باشد به احتمال زیاد التهاب تیروئید از نوع هاشیموتو می باشد، و درمان با لووتیروکسین بر اساس سن بیمار شروع شده و بیمار پیگیری میشود و اندازه گره به وسیله سونوگرا فی به طور دقیق تعیین م ی گردد . درمان بالووتیروکسین حداقل به مدت سه ماه ادامه داده میشود و سپس بیمار مورد بررسی مجدد قرار میگیرد. در جریان درمان با لووتیروکسین اندازه گره در عرض یک سال کوچک میشود در صورتی که با مهارTSHاندازه گره کوچک نشد، گره به احتمال زیاد بدخیم است و بایستی جراحی شود. در صورتی که رشد گره ادامه پیدا کرد و یا اندازه آن کمتر از ۵۰ درصد کاهش یافت علامت عدم موفقیت درمان با لووتیروکسین است.
گرد آوری دکتر دهقان منشادی فوق تخصص غدد-متابولیسم ورشد کودکان
برگرفته از کتب مجع طب غدد بروک وکتاب مرجع نلسون
