رشد موهای صورت به خودی خود نشان‌دهنده سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیست، گرچه هیرسوتیسم(موهای ناخواسته یا اضافی بدن) یکی از ناراحت‌کننده‌ترین علائم این بیماری است. در بعضی موارد، علت دقیق موهای صورت در خانم‌ها هرگز مشخص نمی‌شود و این بیماری اغلب در خانواده‌ها رخ می‌دهد.
علائم و علل پرمویی
اکثر خانم‌ها موهای نازک و ریز و باریکی دارند که به سختی به چشم می‌آید (به نام موهای پرزی) که در بالای لب، روی چانه، سینه، شکم یا کمر رشد می‌کنند و به آن موی نرمال (peach fuzz) گفته می‌شود و به طور معمول در کودکی ایجاد می‌شود. .
هنگامی که زنان دارای موهای ضخیم، قابل رویت، و تیره هستند که در محل موهای پرزی رشد می‌کنند، به آن پرمویی (هیرسوتیسم) گفته می‌شود. این موهای درشت به موهای ترمینال یا آندروژنی معروف هستند که به طور معمول در دوران بلوغ رشد می‌کند.
با این حال، اگر بدن یک زن آندروژن یا هورمون‌های مردانه زیادی مانند تستوسترون تولید کند، ممکن است رشد ناخواسته مو، به خصوص در قسمت مرکزی بدن (بین سینه، اطراف ناف، ران داخلی) را تجربه کند.
برخی از دلایل تولید بیش از حد آندروژن و در پی آن بروز پرمویی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- PCOS (سندرم تخمدان پلی کیستیک)
- تومور یا سرطان غده فوق کلیوی
- تومور یا سرطان تخمدان
- بیماری تیرویید
- سندرم کوشینگز
- هایپرپلازی مادرزادی آدرنال
- هیپرتکوزیس (بیماری که تخمدان‌ها بیش از حد هورمون‌های مردانه تولید می‌کنند)
- استفاده از برخی داروهای خاص مانند موارد زیر، اما محدود به موارد زیر نیست:
- تستوسترون
- دانازول
- استروئیدهای آنابولیک
- DHEA
- گلوکوکورتیکوئیدها
چه زمانی سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است باعث رشد موهای زائد در صورت زنان باشد
اگرچه آزمایش قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد، اما معمولاً پزشک آن را پس از انجام معاینه گسترده از تاریخچه پزشکی بیمار و وجود علائم زیر تشخیص می‌دهد:
- دوره قاعدگی نامنظم یا نداشتن دوره قاعدگی
- علائم هیپراندروژنیسم مانند موهای صورت، ریزش مو و آکنه بدون دلیل پزشکی دیگر
- کاهش وزن شدید و / یا دیابت
برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک از سایر بیماری‌ها، پزشک تاریخچه پزشکی کامل شما را دریافت کرده و معاینه جسمی و لگنی را انجام می‌دهد تا به دنبال علائم این بیماری (مانند تخمدان‌های متورم یا کلیتوریس متورم) باشد. معمولاً پزشک معالج آزمایش‌هایی را برای شما می‌نویسد تا میزان هورمون‌های زیر را اندازه‌گیری کند:
- تست عملکرد تیروئید برای تعیین هورمون‌های تیروئید تولید شده توسط بدن
- آزمایش گلوکز ناشتا برای اندازه‌گیری قند خون
- آزمایش چربی خون برای ارزیابی کلسترول خون
پزشک شما ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز برای شما بنویسد، مانند:
- سونوگرافی واژن برای ایجاد تصاویر در زمان واقعی از اندام تولید مثل شما
- لاپاراسکوپی لگن (یک عمل جراحی) برای بررسی رشد تخمدان‌های شما با استفاده از یک دوربین کوچک
- اگر رشد تخمدان وجود داشته باشد، بیوپسی بافتی انجام می‌شود
پس از تکمیل تمام آزمایشات تجویز شده، پزشک تمام نتایج و اطلاعات بالینی را برای رسیدن به تشخیص پزشکی بررسی می‌کند. اگر فکر می‌کنید سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دلیل پرمویی شما باشد، باید در مورد علائم خود به پزشک مراجعه کنید.
هیرسوتیسم چگونه درمان می‌شود؟
درمان به اولویت شخصی شما بستگی دارد. رشد مو هیچ آسیبی به بدن نمی‌رساند. تصمیم برای از بین بردن یا کاهش موها در افراد مختلف متفاوت است.
روش‌های از بین بردن یا کاهش موهای ناخواسته عبارتند از:
- اصلاح. این روشی برای از بین بردن موها با تیغ‌های نازکی است که روی پوست کشیده می‌شود. در این روش موها بلافاصله شروع به رشد می‌کنند ، بنابراین باید دوباره اصلاح شوند.
- لوسیون موبر. این نوعی روش حذف موهای زائد است که با اعمال مواد شیمیایی بر روی پوست انجام می‌شود. لوسیون موهای بالای پوست را نرم می‌کند تا از بین برود.
- اپیلاسیون. برای بیرون کشیدن مو از ریشه می‌توان از موم گرم یا سرد استفاده کرد. این درمان باید هر ۲ تا ۳ هفته انجام شود.
- بلیچینگ. مواد شیمیایی می‌توانند رنگ موها را روشن‌تر کند تا کمتر قابل رویت باشند.
- الکترولیز. یک سوزن بسیار نازک در یک فولیکول مو قرار داده می‌شود. برق از طریق سوزن به فولیکول ارسال می‌شود. این کار به فولیکول مو آسیب می‌رساند. این روش طی چندین جلسه انجام می‌شود و می‌تواند موها را برای ماه‌ها یا بیشتر کاهش داده و از بین ببرد.
- لیزر موهای زائد. لیزر خاصی روی پوست قرار داده می‌شود. نور حاصل از لیزر توسط رنگ (رنگدانه) موجود در مو جذب شده و موها را از بین می‌برد. این بهترین روش برای موهای تیره است. این روش طی چندین جلسه انجام می‌شود و می‌تواند موها را برای ماه‌ها یا بیشتر کاهش داده و از بین ببرد.
- کرم دارویی. کرم پوستی همراه با آمبولوریتین می‌تواند رشد مو را کند کند. نتایج در ۶ تا ۸ هفته نشان داده می‌شود. در صورت متوقف کردن مصرف کرم، موها دوباره بعد از حدود ۸ هفته رشد می‌کنند.
سایر داروها می‌توانند هورمون‌های رشد مو را کاهش دهند. دیدن نتایج این داروها ۶ ماه یا بیشتر طول می‌کشد. این امر به این دلیل است که مو رشد می‌کند، استراحت می‌کند، از بین می‌رود و در چرخه‌هایی که ماه‌ها ادامه دارد رشد می‌کند. و همه موها همزمان در یک قسمت چرخه نیستند. به همین دلیل ممکن است درمان‌هایی که موهای شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بعد از مدتی نیاز به تکرار داشته باشد. داروهایی که می‌توانند هورمون‌ها را تغییر دهند تا روی رشد مو تأثیر بگذارد عبارتند از:
- قرص‌های ضد بارداری. این قرص‌ها انواع مختلف قرص‌های هورمونی هستند که از بارداری جلوگیری می‌کنند. آن‌ها می‌توانند میزان آندروژن‌های بدن شما را کاهش دهند. بیشتر خانم‌ها هنگام مصرف قرص‌های ضد بارداری متوجه تغییر در رشد موهای بدن خود می‌شوند.
- داروی ضد آندروژن. این نوع دارو می‌تواند سطح آندروژن بدن شما را کاهش دهد. یا ممکن است اثر آندروژن‌ها را بر روی فولیکول‌های مو متوقف کند. رایج‌تریم نوع آن اسپیرونولاکتون است. این داروها می‌توانند باعث ایجاد نقص در هنگام تولد شوند، بنابراین یک زن باید هنگام مصرف آن‌ها از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کند.
سایر عواملی که می‌توانند رشد اضافی مو را کاهش دهند عبارتند از:
- درمان یک بیماری دیگر. درمان اختلالات غده هیپوفیز، غده فوق کلیوی یا غده تیروئید می‌تواند باعث کاهش رشد موهای زائد شود.
- کاهش وزن. کاهش وزن در بعضی از خانم‌ها می‌تواند باعث کاهش سطح آندروژن شود و باعث کند شدن رشد مو شود.
- پیری. سطح آندروژن در زنان از سن ۳۰ سالگی به بعد کاهش می‌یابد و ممکن است رشد مو با گذشت زمان کاهش یابد.
با پزشک خود در مورد خطرات، مزایا و عوارض جانبی احتمالی همه درمان‌ها صحبت کنید.
