رشد موهای صورت به خودی خود نشان‌دهنده سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیست، گرچه هیرسوتیسم(موهای ناخواسته یا اضافی بدن) یکی از ناراحت‌کننده‌ترین علائم این بیماری است. در بعضی موارد، علت دقیق موهای صورت در خانم‌ها هرگز مشخص نمی‌شود و این بیماری اغلب در خانواده‌ها رخ می‌دهد.
علائم و علل پرمویی
بیشتر زنان دارای موهای نازک و ریز و باریکی هستند که به سختی قابل رویت هستند. این نوع موها به عنوان “موهای پرزی” شناخته می‌شوند و معمولاً در مناطقی مانند بالای لب، روی چانه، سینه، شکم یا کمر رشد می‌کنند. این نوع موها به عنوان “موی نرمال” یا “peach fuzz” شناخته می‌شوند و معمولاً در دوران کودکی شکل می‌گیرند.
هنگامی که زنان دارای موهای ضخیم، تار و تیره‌ای هستند که در مناطقی که موهای پرزی رشد می‌کنند، مشکل پرمویی یا “هیرسوتیسم” را تجربه می‌کنند. این نوع موها به عنوان “موهای ترمینال” یا “آندروژنی” شناخته می‌شوند و معمولاً در دوران بلوغ شکل می‌گیرند.
با این حال، اگر بدن یک زن زیادی از هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون تولید کند، ممکن است موهای ناخواسته، به ویژه در مناطقی مانند بین سینه، اطراف ناف و ران‌های داخلی، رشد کند.
برخی از دلایل تولید بیش از حد آندروژن و در پی آن بروز پرمویی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- PCOS (سندرم تخمدان پلی کیستیک)
- تومور یا سرطان غده فوق کلیوی
- تومور یا سرطان تخمدان
- بیماری تیرویید
- سندرم کوشینگز
- هایپرپلازی مادرزادی آدرنال
- هیپرتکوزیس (بیماری که تخمدان‌ها بیش از حد هورمون‌های مردانه تولید می‌کنند)
- استفاده از برخی داروهای خاص مانند موارد زیر، اما محدود به موارد زیر نیست:
- تستوسترون
- دانازول
- استروئیدهای آنابولیک
- DHEA
- گلوکوکورتیکوئیدها
چه زمانی سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است باعث رشد موهای زائد در صورت زنان باشد
اگرچه آزمایش قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد، اما معمولاً پزشك آن را پس از انجام معاینه گسترده از تاریخچه پزشكی بیمار و وجود علائم زیر تشخیص می‌دهد:
- دوره قاعدگی نامنظم یا نداشتن دوره قاعدگی
- علائم هیپراندروژنیسم مانند موهای صورت، ریزش مو و آکنه بدون دلیل پزشکی دیگر
- کاهش وزن شدید و / یا دیابت
برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک از سایر بیماری‌ها، پزشک تاریخچه پزشکی کامل شما را دریافت کرده و معاینه جسمی و لگنی را انجام می‌دهد تا به دنبال علائم این بیماری (مانند تخمدان‌های متورم یا کلیتوریس متورم) باشد. معمولاً پزشک معالج آزمایش‌هایی را برای شما می‌نویسد تا میزان هورمون‌های زیر را اندازه‌گیری کند:
- تست عملکرد تیروئید برای تعیین هورمون‌های تیروئید تولید شده توسط بدن
- آزمایش گلوکز ناشتا برای اندازه‌گیری قند خون
- آزمایش چربی خون برای ارزیابی کلسترول خون
پزشک شما ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز برای شما بنویسد، مانند:
- سونوگرافی واژن برای ایجاد تصاویر در زمان واقعی از اندام تولید مثل شما
- لاپاراسکوپی لگن (یک عمل جراحی) برای بررسی رشد تخمدان‌های شما با استفاده از یک دوربین کوچک
- اگر رشد تخمدان وجود داشته باشد، بیوپسی بافتی انجام می‌شود
پس از تکمیل تمام آزمایشات تجویز شده، پزشک تمام نتایج و اطلاعات بالینی را برای رسیدن به تشخیص پزشکی بررسی می‌کند. اگر فکر می‌کنید سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دلیل پرمویی شما باشد، باید در مورد علائم خود به پزشک مراجعه کنید.
هیرسوتیسم چگونه درمان می‌شود؟
درمان موهای زائد بستگی به اولویت شخصی شما دارد و رشد مو هیچ آسیبی به بدن نمی‌رساند. روش‌های از بین بردن یا کاهش موهای ناخواسته شامل اصلاح، لوسیون موبر، اپیلاسیون، بلیچینگ، الکترولیز، لیزر موهای زائد و کرم دارویی می‌شود.
- اصلاح یک روش برای از بین بردن موها با تیغ‌های نازک است که روی پوست کشیده می‌شود. لوسیون موبر از مواد شیمیایی بر روی پوست استفاده می‌کند تا موهای بالای پوست را نرم کند و از بین برود. اپیلاسیون نیز موم گرم یا سرد را برای بیرون کشیدن مو از ریشه استفاده می‌کند و باید هر 2 تا 3 هفته انجام شود. بلیچینگ می‌تواند رنگ موها را روشن‌تر کند تا کمتر قابل رویت باشند.
- الکترولیز یک روش است که با استفاده از سوزن بسیار نازک و ارسال برق به فولیکول مو، آسیب به فولیکول مو وارد می‌کند. این روش ممکن است موها را برای ماه‌ها یا بیشتر کاهش دهد و از بین ببرد. لیزر موهای زائد نیز با استفاده از لیزر خاصی روی پوست، نور را جذب کرده و موها را از بین می‌برد. این روش نیازمند چندین جلسه است و برای موهای تیره مناسب است.
- همچنین، کرم دارویی همراه با آمبولوریتین می‌تواند رشد مو را کند کند و نتایج آن در 6 تا 8 هفته قابل مشاهده است. اما در صورت قطع مصرف کرم، موها دوباره بعد از حدود 8 هفته رشد می‌کنند.
دیگر داروها ممکن است باعث کاهش هورمون‌های رشد مو شوند. نتایج این داروها ممکن است حداقل ۶ ماه زمان ببرد یا حتی بیشتر. این امر به این دلیل است که فرآیند رشد مو از مراحل مختلفی مانند رشد، استراحت، ریزش و دوباره رشد در چرخه‌های مختلفی ادامه می‌یابد. همه موها همزمان در یک مرحله از این چرخه قرار نمی‌گیرند. به همین دلیل، ممکن است درمان‌هایی که بر روی موهای شما تأثیر می‌گذارد، نیاز به تکرار داشته باشد. داروهایی که می‌توانند هورمون‌ها را تغییر دهند و بر رشد مو تأثیر بگذارند عبارتند از:
- قرص‌های ضد بارداری که انواع مختلفی از قرص‌های هورمونی هستند که از بارداری جلوگیری می‌کنند. این قرص‌ها می‌توانند میزان آندروژن‌های بدن شما را کاهش دهند. بسیاری از خانم‌ها هنگام مصرف قرص‌های ضد بارداری تغییراتی در رشد موهای بدن خود مشاهده می‌کنند.
- داروهای ضد آندروژن که می‌توانند سطح آندروژن‌ها در بدن شما را کاهش دهند یا اثر آندروژن‌ها بر روی فولیکول‌های مو را متوقف کنند. یکی از رایج‌ترین داروهای این دسته اسپیرونولاکتون است. این داروها ممکن است منجر به ایجاد نقص‌هایی در هنگام تولد شوند، بنابراین زنانی که از این داروها استفاده می‌کنند باید در هنگام مصرف آنها از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنند.
سایر عواملی که می‌توانند رشد اضافی مو را کاهش دهند عبارتند از:
- درمان یک بیماری دیگر. درمان اختلالات غده هیپوفیز، غده فوق کلیوی یا غده تیروئید می‌تواند باعث کاهش رشد موهای زائد شود.
- کاهش وزن. کاهش وزن در بعضی از خانم‌ها می‌تواند باعث کاهش سطح آندروژن شود و باعث کند شدن رشد مو شود.
- پیری. سطح آندروژن در زنان از سن 30 سالگی به بعد کاهش می‌یابد و ممکن است رشد مو با گذشت زمان کاهش یابد.
با پزشک خود در مورد خطرات، مزایا و عوارض جانبی احتمالی همه درمان‌ها صحبت کنید.
