رژیم درمانی در چاقی کودکان

استفاده از رژیم های غذایی جدی و شدید در کودکان ممنوع است چون اثرات سوء روی رشد قدی می گذارد، بعلاوه این رژیِم ها در صورتیکه توسط تمامی افراد خانواده رعایت نشود در یک کودک به تنهایی موفق نیست وباید تمامی افراد خانواده مشارکت داشته باشند. پزشک باید درباره ی عوارض چاقی به خانواده هشدار لازم را بدهد ولی ترس و نگرانی بی مورد در افراد خانواده کودک ایجاد نکند . برنامه درمان چاقی باید شامل آموزش، کنترل کالری و افزایش فعالیت باشد چون رژیم غذایی و عادات غذایی در کودکان چاق نامناسب می باشد معمولا این کودکان دریافت کمتری از آهن، روی، کلسیم، ویتامین A و E را دارند. و آنمی فقر آهن یک مشکل شایع تغذیه ای در کودکان چاق می باشد.

توصیه های لازم برای رژیم غذایی در کودکان چاق

1- محدود کردن انواع نوشیدنیها ( SOFT- DRINK)

متاسفانه مصرف این این نوشابه ها در کودکان 270 یا بیشتر در روز می باشد. و در جوانان این میزان بیشتر می شود و به همین نسبت مصرف شیر کاهش می یابد. این میزان نوشابه حدود 1800-1200 کالری اضافه به بدن می رساند.

2- کاهش مصرف غذاهای آماده ( FAST FOOD) و غذای بیرون از منزل

غذاهایی مثل انواع ساندویچ ها که به دلیل مصرف زیاد باز محتوای کالری زیادی را به بدن می رساند و به همین نسبت مصرف میوه تازه ، سبزیجات و شیر کاهش می یابد.

3- اصلاح زمان خواب

بی نظمی در خواب و کاهش ساعات خواب سبب تغییراتی در میزان هورمون های بدن می شود که به چاق شدن فرد کمک می کند.

4- وارد کردن کودک به فعالیت و تحرک

کمی تحرک که به دلیل تماشای طولانی مدت تلویزیون، استفاده از کامپیوتر، محدودیت فضای منزل، تنهایی کودک و سهولت رفت و آمد می باشد سبب کاهش میزان مصرف انرژی شده و منجر به چاقی می گردد.

5-عدم مصرف تنقلات و جایگزینی با تنقلات سالم

متاسفانه مصرف تنقلات متعدد و رنگارنگی که در بازار موجود است یکی از عوامل شایع چاق کننده در کودکان است. انواع بستنی، آبمیوه، شکلات های متنوع که اکثرا هم به عنوان میان وعده مصرف می شوند منجر به دریافت کالری اضافی می شوند.

6- مصرف در رژم غذایی فیبر

مصرف فیبر در رژیم غذایی سبب کاهش میزان چربی می شود. با چندین مکانیسم که شامل اثر روده ای اثر هورموتال و اثر INTRINSIC می باشد. میزان فیبر توصیه شده برای کودکان روزانه ( 5+ سن به سال) گرم می باشد.

در صورتی که چاقی با عوارضی از جمله:

– دیس لیپیدمی

– هیپرانسولینیم

– استئاتوز کبدی

– هیپرتانسیون

– آپنه خواب

– در رفتگی سرفمور

– پسودوتومرسربری

همراه است درمان جدی بایستی انجام شود. اگر چه هر بچه ای که وزنش از 120 % وزن ایده آل بیشتر باشد یا BMI بیشتر از 95 پرسنتایل داشته باشد بایستی تحت درمان های معمولی از جمله تغییر روش زندگی، 1200 کیلوگرم انرژی در روز و افزایش فعالیت قرار بگرید.

رژیم با کالری خیلی پایین معمولاً برای کسانی استفاده می شود که وزن آنها از 140 % وزن مناسب بیشتر است.

اگر وزن کودک از 2 برابر (100 %) وزن ایده آل بیشتر است اقدامات جراحی ضروری است.

روش های درمان چاقی در کودکان

درمانهای شدید (intensive) بایستی در مراکزی انجام شود که تجربه ای با این درمان داشته باشند و شامل :

1- کاهش میزان دریافت کالری

این کار با میزان کالری 2400 تا 2940 کیلو ژول بطوری که کاهش وزنی حدود 0/5 کیلوگرم در هفته ایجاد می شود. ( بجز بچه های کوچک ) و به نام رژیم با کالری بسیار کم گفته می شود.

میزان پروتین در این رژیم 1/5 تا 2/5 گرم از پروتین با کیفیت بالا به ازای کیلو گرم وزن بدن و محدودیت کربو هیدرات به میزان 20 تا 40 گرم در روز می باشد. بعلاوه همراه مصرف ویتامین و مینرال روزانه و میزان آب مصرفی در روز 1500 سی سی یا بیشتر باشد این رژیم نباید بیشتر از 12 هفته طول بکشد و یا کنترل دقیق کودک در طی این برنامه رژیمی همراه باشد. طبق بررسی ها این رژیم به ماهش وزن حدود 5/6+7/6 kg در طی 12 هفته منجر می شود با این نسبت از مواد غذایی عوارض رژیم از جمله دیس ریتمی یا مرگ ناگهانی اتفاق می افتد.

2- درمان دارویی

درمان های دارویی مختلفی مثل متفورمین، سیبوترامین، لپتین، … پیشنهاد شده ولی تمامی این داروها بایستی مصرف طولانی مدت داشته باشد. بعلاوه هر دارویی با یک سری عوارض همراه است.

3- درمان جراحی

در مورد این روش جراحی در درمان چاقی کودکان تجربه ی زیادی در دست نیست، بعلاوه اکثر پزشکان به خاطر عوارض حاضر به انجام این روش ها نیستند.

4- روش های جدید درمان

روش های جدید که به نام Preventive measures از آن نام برده می شود شامل استفاده از کلسیم، Trasc Minerals، فیبر زیاد و رژیم چرب بجای کربوهیدرات است.

کلسیم رژیم نقش مهمی در چرخش متابولیسم انرژی داشته و اثر ضد چاقی دارد. بعلاوه کلسیم غذایی موثرتر از کلسیم دارویی است.

Trasc Minerals: شامل ترکیبات کرومیوم و وانادیوم در حیوانات مصرف این ترکیبات با کاهش وزن همراه بوده است.

فیبر که شامل سلولز، پکتین است و مهم ترین منبع فیبر غذایی شامل سبزی های تازه و میوه ها است. مصرف فیبر بیشتر در رژیم غذایی علاوه بر کاهش میزان کلسترول خون، تأخیر در جذب قند سبب کاهش میزان چاقی هم می شود.

5- مصرف چربی به جای کربو هیدرات

کاهش کربو هیدرات دریافتی به نام رژیم At kins گفته می شود. در بالغین استفاده از این رژیم با نتایج خوب همراه بوده است. اگر چه در کودکان تجارب کمی موجود است.

در نهایت باید گفت درمان چاقی چه در کودکان چه در بزرگسالان طولانی مدت، خسته کننده، پر هزینه و در بسیاری مواردها ناموفق است. بنابراین در بیشتر موارد روی روش های پیشگیری تاکید می شود.